Jammer dat het Nederlands geen goed woord voor ‘rant’ heeft. Dit is een rant, niet een zorgvuldig afgewogen blog, dus daarvoor bij voorbaat mijn excuses.

Er woedt nu al een dikke week een niet zo jofele discussie die door de publicatie van Het geheime logboek van Topnerd Tycho in gang is gezet. Er waren kwamen interview over evolutie in ND en RD, dat leidde (in ieder geval in het ND) tot een aantal negatieve reacties. Daarnaast publiceerde de krant een verlag van een congres over ‘De waarde van schepping voor wetenschapsbeoefening en ethiek, en een interview met Frans Gunnink, directeur van het nieuwe Logos Instituut. En dinsdag stond prof. Gert Jan Veenstra (Nijmegen) met een stuk in het ND waarin hij stelt dat het bewijs voor evolutie toch erg groot is.

Bezoekers van deze blog hebben dit vast allemaal wel zo’n beetje gevolgd.

Een dikke rode lijn in de reacties van jonge aarde creationisten is dat evolutionair creationisten de discussie kapen, de Bijbel verdraaien en wetenschap boven alles zetten. En ze gooien met de zesdaagse schepping de zondeval het raam uit en zonder zondeval… nou ja, jullie kunnen die zin wel afmaken.

En dat begin ik een beetje zat te worden. Dus. Ten eerste: ik heb in 2009 de Scheppingsverklaring ondertekend. Daar staat onder meer deze zinsnede in: ‘De Bijbel leert ons over Gods goede schepping, de gebrokenheid door de zondeval, en het herstel door Christus.’

Lees de verklaring nog eens door, lees ook de geloofbelijdenis van Nicea (waar ik ook zo mijn handtekening onder zet), en probeer dan nog eens tegen mij te zeggen dat ik het plaatsvervangend lijden en sterven van Christus niet serieus neem. O.k., misschien snap je niet hoe iemand de zondeval niet per se helemaal letterlijk neemt zoals beschreven in Genesis 3, en er toch in gelooft, maar doe alsjeblieft niet alsof ik daar over draai of lieg of wat dan ook. Ik sta voor de Scheppingsverklaring, ik sta voor Nicea.

Goed, dat moest ik als eerste even kwijt.

Volgende onderwerp. Een bezoeker van het bovengenoemde congres meende dat het gesprek met ‘theïstisch evoltionisten’ een ‘gesprek tussen doven’ wordt. Ja, dat gevoel heb ik van mijn kant ook wel eens. Maar laat ik eens even op een rijtje zetten wat ik de afgelopen weken zelf in de media heb gezegd, naar aanleiding van mijn boek Check it Out!, dat ook evolutie en schepping kort behandelt.

Interview Reformatorisch Dagblad:

Kunnen mensen die vasthouden aan een zesdaagse schepping iets van uw boek leren?

„Ik respecteer hun visie als geloofsstandpunt, maar wetenschappelijk gezien is deze nauwelijks te onderbouwen. Als creationisten wetenschap bedrijven, zullen ze zich ook aan de regels van de wetenschap moeten houden of stoppen. Ik kan er prima mee leven wanneer creationisten zouden stellen dat de wetenschap geen uitspraak kan doen over de oorsprong van alles, zoals de wetenschap ook niets kan verklaren over het wandelen op water. Oorsprongsvragen bieden daarvoor ruimte.”

Interview Nederlands Dagblad (weer over het thema evolutie):

U bent het eens met Dekker. Wilde u echt niet jongeren naar die kant sturen?
‘Dat heb ik zo veel mogelijk geprobeerd te vermijden. Het is niet erg om van mening te verschillen, als je je mening maar kunt onderbouwen. Ik wil jongeren uitdagen dingen van een andere kant te bekijken; ze hoeven het niet met mij eens te zijn. De wetenschap is behoorlijk eenduidig over de ouderdom van de aarde. Maar dat is niet de vraag in dit boekje.’
Even goede vrienden met een christen die er anders over denkt dan u?
‘Ja. Het is onvermijdelijk dat je het als christenen oneens bent over bepaalde dingen. Ik ben lid van een enigszins charismatische, evangelische gemeente, en zelfs daarbinnen zijn we het op sommige punten met elkaar oneens. Het mooie vind ik dat die verschillen kunnen blijven bestaan. Als ik een kerk wilde waarin iedereen het in alles met mij eens is, zat ik daar in m’n eentje. Bovendien: verschillen hoeven niet bedreigend te zijn. Ik wil ook graag leren van een ander, hoe hij de Bijbel leest en een relatie met God heeft bijvoorbeeld. Ik vind het alleen een probleem, vanuit mijn beroep als wetenschapsjournalist, wanneer iemand een stelling aanhangt op grond van verkeerde wetenschappelijke argumenten. Iemand die op basis van de Bijbel zegt dat de aarde zesduizend jaar oud is? Prima. Maar als diegene beweert dat dit wetenschappelijk is bewezen, dan ga ik daar tegenin.’

En ten slotte, interview Christelijk Weekblad:

Een van de doelen tijdens de cursus is jongeren te laten nadenken over de manier waarop de schepping plaatsvond en over de verschillende ideeën die daarover leven onder christenen. Is het voor jongeren niet verwarrend om verschillende ideeën over de schepping te bespreken?

“Moeilijke vragen gaan niet weg door ze te negeren. Er staan in dit boek geen vragen die een jongere niet zelf kan bedenken (of zelfs: zal bedenken). Ook evolutie is een kwestie die overal terugkomt – te pas en te onpas. Door dit soort vragen in kerken bespreekbaar te maken voorkom je dat jongeren (maar ook ouderen) er mee rond blijven lopen waardoor ze hun geloof kunnen aantasten. Overigens gaat dit hoofdstuk vooral in op de vraag wat het betekent om door God geschapen te zijn. De precieze manier van scheppen is natuurlijk een belangrijk punt, maar niet het enige. Er zijn allerlei verschillende theologische benaderingen van de scheppingsteksten in Genesis. Te gemakkelijke antwoorden (zoals: wetenschappers snappen er niets van, ze hebben het allemaal fout) kunnen voor problemen zorgen. Wat als zo’n jongere op school, in vervolgonderwijs of door zelfstudie een heel ander verhaal ontdekt over evolutie? Als zij de indruk krijgen dat vragen hierover onbespreekbaar zijn, lopen ze een veel groter risico om het geloof vaarwel te zeggen.”

Allemaal directe citaten van mij. Ik respecteer verschillende opvattingen binnen het christendom. Mijn grens ligt, grofweg, bij de eerder genoemde geloofsbelijdenis van Nicea. Ik kan door een deur met wie daar zijn/haar naam onder kan zetten.

Mijn vrouw en ik organiseren bijvoorbeeld een interkerkelijke bidstond voor vervolgde christenen. Daar komen mensen uit verschillende kerkelijke tradities. Ik probeer zoveel mogelijk samen te werken met en te leren van andere kerkgenootschappen. Tal van activiteiten doe ik interkerkelijk.

Het gaat mij om de kern, de essentie. Daarbuiten kunnen we verschillend denken. En wie nu wil reageren met ‘ja maar, zonder zondeval geen verlossing nodig….’ moet even terug scrollen naar mijn eerste punt.

Ik wil jonge aarde creationisten als medegelovigen respecteren en accepteren. We interpreteren bepaalde Bijbelteksten anders, ik ben bereid daarover in gesprek te gaan, maar ik claim absoluut niet de waarheid in pacht te hebben op dit vlak. Alleen wanneer er wetenschappelijke onjuistheden worden gebezigd, of ongefundeerde claims (zoals dat de evolutietheorie op sterven na dood is), vind je mij op je weg.

Laatste punt. De lezerskring van het ND – de krant waar ik als freelancer voor schrijf – is nogal verdeeld over schepping/evolutie. Helaas uit zich dit in boze brieven wanneer iemand een keer iets positiefs zegt over evolutie. En vandaag kwam ik dit commentaar op Facebook tegen, naar aanleiding van de ingezonden brief van Veenstra.

Nog een vraag, nu aan het ND. Ik weet dat dit geen redactioneel artikel is, maar alleen de mening van een gerespecteerd hoogleraar, waarvoor de redactie geen directe verantwoordelijkheid heeft. Maar waarom zou ik nog een krant willen lezen, waarin dit soort geluiden zonder commentaar doorklinken?

Ik maak geen deel uit van de redactie van het ND en bepaal op geen enkele manier het beleid van de krant. Maar wat het ND doet is de verschillende geluiden laten horen. Deze Fb-poster wil blijkbaar maar één geluid. De realiteit is echter dat we als christenen verschillend denken over schepping en evolutie. Dan kun je twee dingen doen: dit accepteren en verder gaan met belangrijkere zaken, of blijven hakketakken in een poging het andere geluid weg te drukken.

Als er ruimte mag zijn voor evolutionair creationisten (op de manier die ik onder het eerste punt heb benoemd) en als er ruimte is voor jongeren om te kiezen wat zij willen (geloven met of zonder evolutie) kan ik stoppen hier enorm veel tijd in te steken. Soms heb ik daar ontzettend veel zin in, omdat ik inderdaad het gevoel heb om tegen een muur te praten. Ik kan honderd keer zeggen wat ik geloof, maar het wordt gewoon niet gehoord.

Andere keren heb ik een gesprek met iemand die denkt zijn geloof vaarwel te moeten zeggen omdat het bewijs voor evolutie zo groot is. En als ik dan kan uitleggen dat dit niet nodig is, mijn geloof kan delen en het helpt zo iemand verder, is het toch mooi om te doen.

Zoals ik al zei, dit is geen weloverwogen commentaar maar een uitbarsting (dat is wellicht de beste vertaling van ‘rant’). Maar dit moest ik even kwijt.