UPDATE: nieuwe link onderaan!
Vorige week schreef ik de eerste aflevering van een nieuwe rubriek in de Universiteitskrant van de Rijksuniversiteit Groningen (mijn werkgever, vier dagen per week) over een aanval op de Newtoniaanse zwaartekracht.
Het artikel wilde aantonen, dat bepaalde sterrenstelsels rond onze eigen Melkweg sneller draaien dan verklaard kan worden op basis van de wetten van Newton. Volgens de auteurs was de draaisnelheid alleen te verklaren via de theorie van Modified Newtonian Dynamics (MOND).
Astronomen verklaren de afwijking in de draaisnelheid normaal gesproken door de aanwezigheid van Donkere Materie. Die kan je niet zien of meten, maar het spul heeft wel massa en oefent dus zwaartekrachteffecten uit.Volgens de MOND-aanhangers is Donkere Materie een overbodige stoplap. En bovendien claimen de auteurs van het artikel, dat de door hen gemeten snelheden niet met een beroep op Donkere Materie te verklaren zijn.
Dit stuk is opgepikt door de site ‘Wetenschap van Meesterschap‘, die er opnieuw bewijs in ziet dat de Oerknal theorie over het universum onzin is. De site maakt ook de sprong om te zeggen, dat het heelal best jong kan zijn, want we snappen er gewoon niets van.
Die gedachtensprong is problematisch. MOND heeft – voor zover ik weet – geen belangrijke invloed op de leeftijd van het universum. Een wetenschappelijke discussie wordt aangegrepen om net te doen alsof de wetenschap het ook niet weet. Dat gaat te ver.
Wetenschap is een proces, waarbij kennis en inzicht langzaam toenemen. Soms wordt het oude (deels) vervangen door iets nieuws. In ‘Gevormd uit Sterrenstof’ noem ik Newtons zwaartekrachtwetten als voorbeeld. Ze blijken alleen onder bepaalde omstandigheden op te gaan (de alledaags omstandigheden van vallende appels), onder andere omstandigheden heb je de relativiteitstheorie van Einstein nodig.
Wanneer MOND waar is, is er alleen een nieuwe conditie ontdekt, waaronder de wetten van Newton niet opgaan. Niet meer en niet minder. De link die op de site gelegd wordt met het werk van Barry Setterfield is dan ook volkomen onterecht.
Overigens, ik heb een astronome van de RU Groningen naar de claims van het artikel laten kijken. Haar reactie staat ook in het stuk dat ik voor de Universiteitskrant schreef. De auteur van het artikel over de draaisnelheid van sterrenstelsels heeft een aantal publicaties over het hoofd gezien, waarin die snelheden wel verklaard worden met behulp van Donkere Materie. Een van die stukken heeft ze zelf geschreven!
Dus Wetenschap in Meesterschap trekt de verkeerde conclusie, op basis van gegevens die nog niet heel overtuigend zijn. En o ja, als je even naar beneden scrolt naar het volgende artikel, vind je een stuk over zacht weefsel in dino-botten. Ook daarover verschillen we van mening.
Het archief van de site laat trouwens nog meer interessant nieuws zien. Zo vragen de makers zich in april af, waarom we nergens sterren geboren zien worden. Dus hoezo worden sterren geboren, dat hebben we toch nooit gezien? Daar zijn twee opmerkingen over te maken.
De eerste is, dat de geboorte van een ster geen momentaan gebeuren is. Het duurt enorm lang. De exacte lengte weet ik niet, maar ieder geval veel langer dan de paar duizend jaar dat mensen systematisch naar de hemel kijken.
Het tweede is, dat stervorming plaatsvindt in ‘stofwolken’. Dat stof houdt het licht tegen, waardoor we er geen goed zicht op hebben. Toevallig is vorige week donderdag de Herschel-satelliet gelanceerd. Zie onder meer dit bericht, dat ik zelf op de site van de Universiteitskrant schreef. In de Herschel zit een instrument, HIFI, dat wel door de stofwolken heen kan kijken en dus opnames gaat maken van de geboorte van sterren. Maar – zie punt 1 – het zullen beelden zijn uit een proces dat gaande is.
Update: het Reformatorisch Dagblad heeft hier een heel inzichtelijk artikel over Herschel (en de tegelijk gelanceerde Planck-satelliet). Grappig. Geen enkele kritiek op de kosmologie of wat dan ook…
Een van de eerste doelen voor Herschel/HIFI is deze ‘kraamkamer voor sterren’, bijgenaamd ‘The Pillars of Creation’.
Hoi René,
Leuk even met je gesproken te hebben op de World Expo! Nu heb ik een gezicht bij de schrijver van ‘Sterrenstof’. Wat ik erg bemoedigend vind is dat we het in ieder geval eens zijn over de kernzaken van het geloof. Over de details van onze gemeenschappelijke interesse (ik noem het ook wel eens een hobby 😉 verschillen we inderdaad van mening.
Ik zal ook niet beweren dat ik geen fouten maak. Maar daar zijn we mensen voor. En in stel me zo voor dat we straks allebei voor God staan en in koor zeggen: “… o, zat dat zo…”
In de tussentijd wil ik wel even kwijt dat het voor mij niet van het grootste belang is dat we het eens zijn over de leeftijd van het heelal en de aarde. Het is voor mij slechts duidelijk dat een jonge leeftijd van de aarde (zoals ik dat meen te begrijpen uit de Bijbelse geschiedenis) geen wetenschappelijke onmogelijkheid is. En ik schaam me er niet voor om dat ook in mijn artikelen te laten merken. We kunnen op dit punt geen van beiden 100% zekerheid hebben en zullen voorlopig nog wel van mening blijven verschillen.
Wel even een toevoeging: In mijn artikelen haal ik onderzoeken aan en dingen die wetenschappers of journalisten zeggen. Ik heb niet gezegd dat ik MOND gelijk serieus neem. Ik geef alleen maar aan dat er een controverse is op dat gebied en dat de oerknal zelf ook enkele zeer grote problemen kent. Even los van wie er nu ‘gelijk’ heeft. Mijn hoofddoel met SchepperEnZoon is te laten zien dat wetenschappelijke feiten altijd een plek vinden in het onveranderlijke Woord van God. Dat daar af en toe ook enige interpretatie komt kijken is waar en misschien zal ik sommige dingen in de toekomst moeten herroepen, maar één ding blijft voor mij altijd als een paal boven water staan: de Bijbel is (ook waar en wanneer het wetenschappelijke zaken betreft) betrouwbaar. De wereldwijde zondvloed heeft plaatsgevonden, de mensheid is verstrooid vanaf Babel en God heeft alle dieren ‘naar hun aard’ geschapen, alsmede de sterren, de zon en de maan, om maar een paar kernzaken te noemen. De oerknaltheorie is gebaseerd op waarnemingen, maar veel van die waarnemingen kunnen ook in een Bijbels kader geplaatst worden (zie Setterfield). Je moet de manier waarop ik dingen zeg in mijn artikelen wel goed lezen. Het ging mij namelijk meer om de zwaartekrachttheorie op zich, niet in eerste instantie om de link met Setterfield; die noemde ik slechts terzijde, als alternatief voor de seculiere kosmologie.
Het ‘geboren’ worden van sterren is voor mij overigens geen struikelblok op zich. Misschien zien wij wel sterren ontstaan omdat het licht dat nu bij ons aankomt stamt uit de tijd dat God ze schiep, weten wij veel… (pin me hier niet op vast hoor, ik grijp ook maar een voorbeeld uit de lucht). Ik denk niet dat we hierover met elkaar hoeven te strijden. Een discussie van de mogelijkheden binnen een Bijbels perspectief vind ik op zich wel heel interessant.
Oké, hier laat ik het even bij, hoewel ik veel meer zou kunnen zeggen, maar ik moet ook even aan het werk 😉
Ik wens je Gods zegen!
André
Hallo André, leuk je ook hier te treffen. Dank voor je reactie. Ik verschil met je van mening over de ‘wetenschappelijke mogelijkheid’ van een jonge aarde. Zie bijvoorbeeld de recensie van ‘The Bible, rocks and time’ elders op deze site.
Het is zeker goed om elkaar te (h)erkennen op de kernzaken van het geloof. De rest is voor mij misschien iets meer dan een hobby (ik ben ten slotte wetenschapsjournalist). Tegelijkertijd weet ik ook, dat we er geen van allen bij waren (net zomin als Job).
Ik denk dat de betrouwbaarheid van het woord van God ook in mijn visie overeind blijft – dat betoog ik ook in ‘Sterrenstof’.
Enfin, het is in ieder geval goed elkaar eens gezien te hebben, dat discussieert toch anders dan wanneer je als anonieme websites tegenover elkaar staat! Kwam jij nu ook naar Nijkerk?
Rene
Ik heb de heer van Gelder aan de e-maillijn gehad naar aanleiding van zijn weerzinwekkende artikel ‘helder denken’, zoals geplaatst op zijn aan onwetenden gerichte site ‘schepperenzoon’. Wat helder denken is weet hij totaal niet en wezenlijk interesseert het hem ook niet. Alles dat Genesis bevestigt is voor hem per definitie ‘helder denken.’
Zijn tweede reactie op mijn van aanvang weinig verhullende commentaar bestond uit twee non-antwoorden en vier ontwijkingsmanoeuvres. Kan ook vier non-antwoorden en twee ontwijkingsmanoeuvres zijn geweest. Je raakt soms in de war van zoveel gedraai.