Het is apart: twee publicaties die zo’n beetje het tegenovergestelde beweren, in hetzelfde tijdschrift. Nature heeft deze week zo’n merkwaardige combinatie in de kolommen. Het gaat om de vraag, of de Saturnus-maan Enceladus een ondergrondse oceaan heeft. Bij veel astronomen is vloeibaar water ongeveer hetzelfde als ‘mogelijk leven’, dus het gaat om meer dan alleen H2O.
Enceladus spuwt een pluim waterdamp en stof uit vanaf de zuidpool. De eerste groep heeft die pluim geanalyseed met instrumenten van de Cassini-ruimtesonde. De tweede groep deed hetzelfde met telescopen vanaf aarde. De eerste groep meet zout in het water, en aangezien alle modellen voorspellen dat een ondergrondse oceaan zout moet zijn (het zout komt uit het omringende gesteente) is dit bewijs voor zo’n oceaan.
De tweede groep meet nauwelijks zout, en zegt dat dit bewijs is tegen zo’n oceaan. Zij denken dat waterdamp uit het gesteente lekt, en door het vacuüm rond Enceladus naar buiten wordt gezogen. Het neemt dan een heel klein beetje zout mee.
Controverse, altijd leuk. Waarom plaats ik dit verhaal hier? Wel (hier komt de moraal, voor wie het nog niet zag aankomen), dit is hoe wetenschap werkt. We weten het niet precies, maken modellen, doen metingen en toetsen de modellen. En zelfs dan weten we het vaak nog niet. Er gaan nog wat van die cycli overheen, voordat er een soort van consensus ontstaat. Meestal is dit proces niet zo goed zichtbaar, elkaar tegensprekende publicaties vind je meestal niet in hetzelfde tijdschrift.
Wat deze twee stukken NIET betekenen, is dat de wetenschap maar iets roept, dat we er geen enkele waarde aan hoeven toe te kennen. En dat is vaak de conclusie van creationisten. Ik zag deze week ook weer een aflevering in de jongeren-serie over Darwin in het Reformatorisch Dagblad. Die serie bestaat uit ongenuanceerde en niet onderbouwde stukjes indoctrinatie – een beter woord heb ik er niet voor. De laatste aflevering gaat over walvisevolutie. Daar weten we niet alles van, maar best wel veel. Maar het RD focust weer op wat we niet weten, en negeert de berg aan informatie die er wel is. Laat staan dat ze die berg informatie verklaren binnen een jongeaarde model.
Wetenschap gaat heel vaak om de beste verklaring, niet om de complete verklaring. Zeker bij historisch onderzoek is die in het algemeen niet te achterhalen.
Of er een ondergrondse oceaan is op Enceladus? Het zal nog wel even duren voordat we het zeker weten. Maar de discussie is met deze twee publicaties weer een stukje verder gekomen.
