(Update 21/5: mijn opinie stuk staat op de site van het ND, zie link hieronder. Link naar Science is bijgewerkt, nieuwe links worden onderaan toegevoegd.)
Hij had het al een tijdje aangekondigd en de vingeroefeningen waren al gepubliceerd. Craig Venter heeft een kunstmatig genoom gemaakt en dat in een bacterie gestopt. Het artikel verschijnt vrijdag 21 mei in Science. (NB: ik tik dit stuk voor het verlopen van het embargo, dus ik kan niet direct alle links in dit stuk zetten, die heb ik nog niet.) De hamvraag: is dit nu synthetisch leven? Daarover heb ik voor vrijdag een stuk geschreven dat te vinden is op de site van het Nederlands Dagblad.
Even kort wat Venter gedaan heeft: hij haalde uit een database de genoom-beschrijving van Mycoplasma mycoides. Dat zijn dik een miljoen A’s, T’s, G’s en C’s. Die maakte hij vervolgens met behulp van een DNA-assemblage machine. Zo’n apparaat kan alleen stukjes van een paar duizend basen synthetiseren, dus er waren een paar tussenstappen in gist nodig om de korte fragmenten aan elkaar te knutselen. Technisch gezien is dit absoluut een hoogstandje!
Vervolgens haalde Venter het DNA uit een Mycoplasma capricolum cel, en plaatste er zijn eigen synthetische bacterie-chromosoom in. En lo and behold, het ding kwam tot leven en gedroeg zich als een M. mycoides.
Dit hele proces is vooral een ‘proof of principle’. Venter kan een synthetisch genoom maken (had hij eerder gedaan) en kan een genoom transplanteren (ook eerder gedaan). De combi doet het nu ook. Dat opent de weg naar het maken van totaal zelf ontworpen genomen (dus geen kopie van een bestaand genoom), waarmee hij dan bacterën met nuttige eigenschappen kan maken.
Heeft dit implicaties voor het begrip ‘leven’? Ja en nee, maar daar gaat mijn bijdrage in het Nederlands Dagblad over. Aangezien de schoorsteen hier ook moet roken, komt het eerst in de krant, daarna pas hier op de site. Mocht het ND stuk online komen, dan maak ik direct een link.
Een podcast met een van de teamleden van Venter is hier te vinden.
New Scientist schrijft over ‘Immaculate creation’ – leuke vondst.
Panda’s Thumb legt een link met Frankenstein, die ik ook nog heb overwogen voor mijn artikel, maar toch niet gemaakt het. PT doet het met een dikke knipoog, maar het is misschien een ietwat gevaarlijk beeld om in deze context te gebruiken.
De BBC heeft een uitgebreid nieuwsbericht en een achtergrondstuk met als titel ‘The meaning of life’. Ook een inkoppertje, natuurlijk!
Nature heeft acht deskundigen om een commentaar gevraagd. Dat van ethicus Arthur Caplan vond ik een misser. Zijn laatste alinea luidt: “All of these deeply entrenched metaphysical views are cast into doubt by the demonstration that life can be created from non-living parts,albeit those harvested from a cell. Venter’s achievement would seem to extinguish the argument that life requires a special force or
power to exist. In my view, this makes it one of the most important scientific achievements in the history of mankind.”
Punt is, dat dit experiment niet ontworpen is om het vitalisme te ontkrachten. Immers, Venter gebruikte een van DNA ontdane cel. Je kunt die cel ‘hersendood’ noemen, maar echt doorslaggevend is dat niet. Dat er geen ‘elan vital’ in cellen zit, is de conclusie van jaren van wetenschappelijk onderzoek, daar voegt dit experiment niet veel aan bij, lijkt mij.
Inmiddels ook een eerste reactie van Answers in Genesis, geheel langs voorspelbare lijnen: er is helemaal geen nieuw leven gemaakt. Op zich hebben ze een punt, maar hun stellingname is naar mijn idee een doodlopende weg.
Ook het Discovery Institute heeft een korte reactie, die benadrukt dat dit synthetische genoom wijst op ontwerp.
Eelco “Dark matter is nogal goed gemeten zelfs, tegenwoordig (we maken er zelfs kaarten van)”
Ik weet er niet zoveel vanaf, maar is het niet zo dat dark matter gepostuleerd wordt om het theoretische model dekkend te krijgen met de observaties? Het logische argument is: theorie klopt, en als de zichtbare matter niet voldoende is, dan is er _derhalve_ dark matter. Zulke constructies zie je vaker (b.v. bij Pauli’s postulaat van het neutrino), maar iha hebben we toch liever wat directer bewijs. Zie b.v. de pogingen om het Higgs boson te zien – dat MOET er zijn vanwege het succes van het Standaard Model, maar waarom hebben we het dan nog niet gezien?
@Martin:
Sorry, maar dat is al weer lang geleden … ondertussen is donkere materie al heel goed gemeten, en kun je er kaarten van maken (gebruik makend van het afbuigen van licht door materie, dus ook door donkere materie). Ik ben zelf bij dit soort onderzoek betrokken (dit is onze kaart van donkere materie: http://www.spacetelescope.org/images/heic0802b/ ; donkere materie is hier ‘paars’ ingekleurd, anders wordt het wel een donker plaatjes …)
Martin, je definieert begrijpen als volgt [“begrijpen” betekent dat je een veelheid aan verschijnselen kunt verklaren uit onderliggende principes.] En deze beschrijving lijkt mij juist.
Iets begrijpen kan echter ook betekenen dat je weet wat iemand ‘bedoelt’, ‘hoe een bepaalde zaak moet worden gehanteerd’, ‘wat de intenties van een dier zijn’, een soldaat kan ‘een acute situatie doorzien/begrijpen’, enz.
Het schema voor begrijpen dat jij hier hanteert is reductionistisch. Veel verschijnselen worden teruggebracht tot weinig verschijnselen. Op deze manier kunnen we de werkelijkheid overzichtelijk maken. Dit is natuurlijk geen methode waarmee we de ‘verwondering’ die we kunnen voelen over de wonderlijke werkelijkheid kunnen verklaren.
Overigens is het reductionistische schema niet geheel vrij van problemen. Je verklaart 1000 verschijnselen door te verwijzen naar 10 onderliggende factoren: betekent dit dan dat je deze 10 factoren wel kunt begrijpen? Of moeten die ook weer ontleed worden voordat je kunt zeggen dat je deze 10 factoren begrijpt (let op de definitie!). enz. Uiteindelijk zou je dus uitkomen bij iets wat je niet kunt begrijpen want niet verder kunt ontleden.
Ja, Jan, zo is het. Die notie van “begrijpen” geldt in alle situaties. De soldaat begrijpt de situatie omdat hij op basis van de beschikbare informatie EN zijn ervaring (cruciaal) een goed voorspelling kan doen. Een ervaren soldaat doet het dan ook beter dan een novice. De moderne natuurkunde is qua reductie al aardig ver gevorderd. Nu hebben we string theory, waarbij je je af kunt vragen of die strings überhaupt fysische realiteit hebben. Bij de elementaire deeltjes gaat dat ook zo: je merkt in je bubblechambers dat bepaalde vervalsprocessen “blijkbaar” verboden zijn; je postuleert dan een selectieregel, en omdat selectieregels altijd het resultaat zijn van symmetrie, probeer je een symmetrie te formuleren die de gewenste selectie oplevert. Waar die symmetrie dan weer vandaan komt? Uiteindelijk kom je – dat is het idee – bij de theorie der theorieën uit en dat is het dan. Sommigen komen dan vervolgens bij de “physicist’s God”, als auteur van de theorie der theorieën, maar daar word je imho ook niets wijzer van.
Mooi plaatje, Eelco.
“Hubble cannot see the dark matter directly. Astronomers inferred its location by analyzing the effect of so-called weak gravitational lensing, where light from more than 60,000 galaxies behind Abell 901/902 is distorted by intervening matter within the cluster. Researchers used the observed, subtle distortion of the galaxies’ shapes to reconstruct the dark matter distribution in the supercluster. ”
Dat bedoel ik: de lensing wordt aan gravitatie geweten en gravitatie is het resultaat van matter, dus is er matter die we niet zien maar infereren. Dat is op zich niet verkeerd, natuurlijk, maar een directe observatie van dark matter particles in de LHC zou nog leuker zijn.
Extra voor Jan: ik verwonder mij continu. Mijn oudste dochter is nu 1e jaars geneeskunde, en als je ziet wat er allemaal in die boeken staat … b.v. de nier is een kunstwerk. En het hart, en het zenuwstelsel, en de endocrinologie, en … ad infinitum. Het feit dat we met fundamentele theorieën überhaupt zo ver zijn gekomen, met monstermachines als LHC, is ook wel verwonderlijk als we naar de geschiedenis van de mensheid kijken. Allemaal – je zou het niet zeggen – het resultaat van evolutie!
Martin: “Dat is op zich niet verkeerd, natuurlijk, maar een directe observatie van dark matter particles in de LHC zou nog leuker zijn.”
Waarom zou het in de LHC wel direct zijn ? Vrijwel alle metingen die we doen zijn indirect (magneetvelden, zware deeltjes waarvan we alleen de vervalproducten zien, etc.). In dit geval zie je de directe werking van materie op licht, trek je de lichtende materie ervan af, en hoe je de niet-lichtende (donkere) materie over.
De oorspronkelijke meetingen van Zwicky waar donkere materie uit falende modellen (het virial theorema) werd afgeleid was veel indirecter.
‘hoe’ -> ‘houd’ aan het einde van de tweede paragraaf
en ‘was’ -> ‘waren’ in de laatste zin …
Eelco, nu begrijp ik het. Nu je zo de vorderingen van de wetenschap in concreto schetst, begrijp ik hoe dom ik geweest ben. Mijn scepticisme t.a.v het menselijk verstand is gebaseerd op drijfzand. Stom, dat ik het nu pas zie. Want uit het feit dat we tegenwoordig donkere materie (indirect) kunnen meten, volgt vanzelfsprekend dat we eens de hele werkelijkheid zullen kennen (we moeten alleen geen haast hebben, natuurlijk).
Ik heb al die tijd ongelijk gehad en gooi nu de handdoek in de ring. Jij wint!
Ik heb niet de indruk dat Eelco heeft gezegd of gesuggereerd “dat we eens de hele werkelijkheid zullen kennen”.
@Jan:
je poging tot sarcasme wordt er niet beter op …
Maar je hebt al geschreven dat je dit hele blog sowieso niet serieus neemt. Nu nog een beetje oefenen in de edele kunst van het sarcasme.
@Martin:
zie mijn (vele) eerdere reacties over het mij in de mond leggen van allerlei uitspraken door Jan Riemersma …
Eelco, zeker, ik vind de idee van veel atheisten dat wetenschap het geloof zo ver heeft teruggewezen dat we deze aberatie als bijkans ‘onwaar’ moeten bestempelen inderdaad bespottelijk.
Maar spot is geen sarcasme, hoor…
Ik ben overigens echt nieuwsgierig naar de reden waarom gewone, intelligente mensen geloven dat een mens in principe in staat is de werkelijkheid in die mate te kennen dat het geloof in zaken die onze wetenschappelijke inzichten en denkwijze overschrijden per definitie niet mogelijk is. Het succes van de wetenschap is een drogreden, zeker als je in ogenschouw neemt dat ‘niche construction’ een veel waarschijnlijker verklaring oplevert.
Op deze site vindt je nog wat literatuur over de functie van de cognitieve niche (de menselijke niche):
http://www.pnas.org/content/early/2010/05/04/0914630107.abstract
Eigenlijk vind ik het ronduit belachelijk dat iemand meent dat een mens, ondanks dat hij ook een evolutionaire geschiedenis achter de rug heeft als alle andere soorten, geen niche zou bezetten, maar schijnbaar moet je mensen alles uitleggen. Ik begrijp werkelijk niet hoe men kan denken dat een mens in rationeel opzicht zo uniek en geweldig is dat hij de werkelijkheid in principe kan bestuderen. En nogmaals, die gedachte is ook bespottelijk: behalve drogredenen zoals ‘het succes van de wetenschap’ laat zien dat … (oh ja: en wei bepaalt dan dat de mens succes heeft? hij zelf! Dat is wel een erg objectieve waarneming, maar niet heus. En ‘succes’ is geen ‘eenheid’ voor waarheid). Nee, aan mij verkoop je dat verhaal niet.
I een van je reacties gaf je ook aan dat men over religies niet kan spreken alsof het theorieen zijn. In de wetenschapsfilosfie meent men dat er geen principieel verschil is tussen een hypothese en een theorie (je kunt een theorie trouwens ook als een ingewikkelde hypothese beschouwen). Hoe dan ook, het zijn met name Dawkins en Stenger die zeggen dat we alle religieuze ideeen moeten beschouwen als hypothesen, want: hypotheses kun je (in principe)testen. Jij bent het schijnbaar met deze gedachte niet eens.
Eelco, in de alinea onder de verwijzing naar de website staan wat fouten:
…dat hij de werklijkheid in principe kan bestuderen…, moet zijn:
…dat hij de gehele werkelijkheid in principe kan bestuderen (want, dat de werkelijkheid kan worden bestudeerd is waar. Ik heb dan ook erg veel respect voor medici, biologen, fysici en astronomen. En hier is geen ironie bij!)
Het vervolg moet luiden:
En nogmaals, die gedachte is ook bespottelijk: behalve drogredenen zoals ‘het succes van de wetenschap’, is er werkelijk geen goede reden te bedenken. (Het succes van de wetenschappen? En wie bepaalt dan dat de mens succes heeft? Hij zelf! Dat is wel een erg objectieve waarneming, maar niet heus. Bovendien is ’succes’ geen ‘eenheid’ voor waarheid. Bovendien hebben alle levende organismen ‘succes’. En zodra ze geen succes meer hebben, sterven ze uit.). Nee, aan mij verkoop je dat verhaal niet.
@Jan:
kort antwoord: in de wetenschap zelf is een theorie niet hetzelfde als een hypothese. Een hypothese is slechts het beginpunt van een theorie, die meestal meerdere (succesvolle !) hypotheses omvat, consistent is, en de waarnemingen waarvoor de theorie gebouwd is goed beschrijft.
Ik zie het zo: idee -> hypothese -> onderdeel van een theorie
De ‘god hypothese’, zoals Dawkins dat noemt, is dus inderdaad dat: een hypothese, en nog geen theorie.
Het boek van Stenger is nog onderweg: hopelijk krijg ik het volgende week in de bus.
Je hebt trouwens nog steeds niet geantwoord op mijn vraag wat voor niche, of welke niche, je het over hebt. Om over m’n andere, eerdere vragen nog maar te zwijgen.
De rest van je tekst hierboven herken ik me niet in, dus ik ben tevreden dat je me dit keer een en ander niet in de mond legt.
Jan: “Het succes van de wetenschappen? En wie bepaalt dan dat de mens succes heeft? Hij zelf!”
Nee, de waarnemingen bepalen of een theorie succes heeft, niet de wetenschapper zelf. Dat zou wat moois worden. Je gooit trouwens twee soorten succes door elkaar in het bovenstaande: succes om de werkelijkheid te begrijpen, en succes om in die werkelijkheid te overleven.
Eelco, [Nee, de waarnemingen bepalen of een theorie succes heeft, niet de wetenschapper zelf.]
Sinds wanneer maken waarnemingen theorieen? (Doen ze ook de afwas?)
Eelco, heus: het is niet de bedoeling om voortdurend de spot te drijven met je opvattingen, maar ik kan het toch niet laten. Misschien dat dit voor jou doorslaggevende argumenten zijn, maar je hebt een wat naieve opvatting van epistemologie.
Wetenschappers doen waarnemingen en dat doen ze omdat ze iets te weten willen komen: ze hebben ideeen en al naar gelang de theorieen dit ingeven ontwerpen ze zogenaamde zoektheorieen. Er bestaan geen objectieve waarnemingen en er bestaan geen feiten die niet mede bepaald worden door de waarnemer.
Geloof me Eelco, je moet echt wat meer (goede) filosofie lezen. Dat vergroot toch je inzicht in wat je doet. Een erg goede bundel is Balshov & Rosenberg, Philosophy of Science, Routledge, 2002. Daar staat een essay in van Russell Hanson, Seeing and Seeing As’. Lees dat essay eens een keer en kijk voor jezelf of je in zijn redenering gaten kunt schieten.
Jammer dat je het boek van Stenger al besteld hebt: je mag mijn exemplaar met alle plezier hebben, ik stuur het je voor niets en niemandal toe.
En er is geen *principieel verschil* tussen een hypothese en een theorie (wel een praktisch verschil, daar heb je zeer zeker gelijk in), bedoelde ik te zeggen.
Eelco, ik wilde je een pdf bestand van Rosenberg en Balashov toezenden, maar je provider staat niet toe dat ik een bijlage toevoeg. Het bestand is ook hier te downloaden:
http://avaxhome.ws/ebooks/science_books/philosophy/philosophy_of_science_routledge.html
Eelco, het succes om de werkelijkheid te overleven en de werkelijkheid te begrijpen is gerelateerd:
Zie:
Plotkin, H, Darwinmachines, Harvard, 1994;
Ruse, M, Taking Darwin Seriously, Blackwell, 1986, hf.2.
Jan: “Sinds wanneer maken waarnemingen theorieen? (Doen ze ook de afwas?)”
Geen idee ?? Waar zou ik dat nou weer gezegd moeten hebben ?
Ik gebruikte het woord ‘bepalen’, niet ‘maken’ !
En dan noem je me maar weer eens naief. Nog maar eens op de persoon spelen. Alweer een zwaktebod.
Jan: “En er is geen *principieel verschil* tussen een hypothese en een theorie ”
In de wetenschap in ieder geval wel, zoals ik al uitgelegd heb. Alleen maar ‘nietes’ roepen maakt het nog niet zo. Een hypothese moet eerst succesvol getest zijn voordat het onderdeel van een wetenschappelijke theorie kan uitmaken. De god hypothese is nog geen onderdeel van een theorie omdat de hypothese nog niet succelvol is (bij gebrek aan bewijs).
Jan: “Eelco, het succes om de werkelijkheid te overleven en de werkelijkheid te begrijpen is gerelateerd:”
Soms wel, uiteraard, maar mijn overlevingskans neemt toch echt niet toe als ik heb begrepen hoe sterrenstelsels zich vormen.
Het blijven twee soorten succes die je in één paragraaf gebruikte, ook al zijn ze soms gerelateerd.
Eelco, je zegt dat je hebt *uitgelegd* dat er in de wetenschap een principieel verschil is tussen een theorie en een hypothese.
En je gaf deze uitleg:
[(…) in de wetenschap zelf is een theorie niet hetzelfde als een hypothese. Een hypothese is slechts het beginpunt van een theorie, die meestal meerdere (succesvolle!) hypotheses omvat, consistent is, en de waarnemingen waarvoor de theorie gebouwd is goed beschrijft.]
Moet hier uit blijken dat een hypothese dus *in principe* niet hetzelfde is als een theorie? Uit hoeveel hypotheses bestaat de evolutietheorie dan precies? Veel meer dan een eenvoudig idee -Chris Buskes spreekt over een algoritme- is het in beginsel niet. Dat darwins boek zo heerlijk omvangrijk is komt omdat hij zijn hypothese/theorie met heel veel bewijsmateriaal heeft willen dichttimmeren.
Nee, deze uitleg volstaat niet. Te opppervlakkig.
Eelco, in de evolutietheorie heeft men het niet over de overlevingskans van de sterrenkundige, maar van de soort waartoe de sterrenkundige behoort. Je verweer snijdt geen hout. Ze zijn gerelateerd als je de ontwikkeling van de soort in ogenschouw neemt, mind you.
@Martin en Eelco
« Betekent dat dat de ruimte-tijd “echt” gekromd is? Ik weet niet eens wat dat betekent. »
Dat bedoel nu: zelfs een natuurkundige als Martin weet niet wat een gekromde ruimte betekent. Kennelijk is de werkelijkheid (want het is de werkelijkheid, in de ruimtevaart moeten ze ermee rekening houden) voor vrijwel iedereen onbegrijpelijk geworden. En dat ondanks dat we steeds meer van alles weten. We komen er nooit
@Jan:
Tsja, als jij de evolutietheorie af doet als een ‘eenvoudig idee’, dan ken je die theorie inderdaad niet.
En nogmaals, een hypothese moet eerst succesvol getest zijn voordat het onderdeel van een wetenschappelijke theorie kan uitmaken. Dat is het principiele verschil.
@Leon:
ik heb geen idee waarom je concludeert dat de werkelijkheid voor iedereen onbegrijpelijker is geworden …
PS: ook ik ben natuurkundige, en kromming van de ruimte is even wennen (dat punt had ik al gemaakt), maar dan juist begrijpelijker dan twee massa’s die op grote afstand aan elkaar trekken.
@Jan:
over succes:
succes om de werkelijkheid te begrijpen, en succes om in die werkelijkheid te overleven, zijn alleen soms maar gerelateerd.
Hoe wil jij een succesvolle theorie voor de vorming van sterrenstelsels relateren aan het overleven van de soort mens ? Ik heb werkelijk geen idee.
Eelco, dus een hypothese is een theorie die nog moet worden bewezen? En als een theorie onwaar blijkt te zijn dan wordt het weer een hypothese? Of is het zoiets als een hoogleraarschap: dat heb je voor het leven? Als een hypothese eenmaal getest is, dan blijft het altijd een theorie? En hoe goed moet een hypothese dan getest worden voordat het stijgt tot de rang van theorie? De meeste theorieen blijken uiteindelijk toch weer onjuist te zijn: kunnen hypotheses eigenlijk wel theorieen worden?
Kom op Eelco, je moet beter kunnen dan dit. Het is allemaal eerstejaarsstof. Of je verzint het ter plekke of ze hebben het je ooit verkeerd uitgelegd.
Voorts: dat de evolutietheorie een eenvoudige theorie is heb ik toch weer keurig uit de boeken gehaald hoor, ik verzin niets. Ik, een breekbaar en onzeker type, lees altijd graag wat anderen zeggen als ik spreek over een vakgebied waar ik niet in geschoold ben (zou je ook eens moeten proberen als je het over de filosofische implicaties van de wetenschap hebt, daar is al vrij veel over gezegd, wist je dat? :).
Vooruit:
Buskes schrijft: [De evolutietheorie] bestaat uit drie elementen [die een evolutionair algoritme] vormen. Een algoritme is een EENVOUDIGE formule of procedure die (…) een bepaalde uitkomst genereert. (Buskes, C, Evolutionair Denken, Nieuwezijds, p.42).
Zie je, de theorie (of is het een hypothese: is de theorie al afdoende bewezen?) is eenvoudig, want weer te geven als een algoritme. Natuurlijk, de implicaties van de theorie zijn ingewikkeld. Maar genetica en dergelijke maken geen onderdeel uit van de theorie.
Nog aardiger is trouwens de opvatting van Fodor: die meent dat er niet eens een goede standaardbeschrijving van natuurlijke selectie bestaat! Maar dit is natuurlijk off-topic. (Fodor, J, what Darwin Got Wrong).
Eelco, [Hoe wil jij een succesvolle theorie voor de vorming van sterrenstelsels relateren aan het overleven van de soort mens ? Ik heb werkelijk geen idee.]
Is op dit blog al ter sprake gekomen. Bart Klink verdedigde toen deze stelling. Door aanpassing en wat geluk krijgt een mens een standaard intelligentie: deze standaard intelligentie wordt beknot door wat noodzakelijke structuren en dergelijke (de hersenen moeten de motorzenuwen natuurlijk ook nog kunnen bedienen), maar voor de rest stelt deze je in staat om piano te spelen, negen symfonieen te schrijven en naar de sterren te turen. Zolang je maar niet probeert de logica te overtreden, is er een hoop mogelijk.
Jan: “Eelco, dus een hypothese is een theorie die nog moet worden bewezen?”
Nee, dat schreef ik ook al weer niet. Een hypothese wordt onderdeel van een theorie (niet de hele theorie zelf) als die blijkt te kloppen (getest is).
Zolang de test niet succesvol zijn, blijft het een hypothese en geen onderdeel van een theorie.
Jan: “En als een theorie onwaar blijkt te zijn dan wordt het weer een hypothese?”
Nee, zie boven. Meestal moet een van de hypotheses dan aangepast of vervangen worden.
Jan: “Of is het zoiets als een hoogleraarschap: dat heb je voor het leven?”
Natuurlijk niet.
Jan: “Als een hypothese eenmaal getest is, dan blijft het altijd een theorie?”
Nogmaals, een onderdeel van een theorie, niet de theorie zelf. En altijd ? Beslist niet gegarandeert: nieuwe waarnemingen kunnen een hypothese later alsnog falsificeren.
Jan: “En hoe goed moet een hypothese dan getest worden voordat het stijgt tot de rang van theorie?”
Zo goed mogelijk: alle bekende waarnemingen die op die hypothese van toepassing zijn moeten verklaard worden.
Jan: “De meeste theorieen blijken uiteindelijk toch weer onjuist te zijn: kunnen hypotheses eigenlijk wel theorieen worden?”
De meeste ? Meestal zijn hypotheses, en soms ook hele theorieen, niet onjuist, maar incompleet.
Jan: “Kom op Eelco, je moet beter kunnen dan dit. Het is allemaal eerstejaarsstof. Of je verzint het ter plekke of ze hebben het je ooit verkeerd uitgelegd.”
Een weer op de persoon spelen … ik zou maar wat verzinnen …
Dan de evolutietheorie: ik ken Buskes niet (is hij een evolutiebioloog ?), maar de evolutietheorie onderhand redelijk goed. En die is beslist niet opgebouwd uit maar één enkele hypothese (ik neem tenminste aan dat we het over de moderne evolutietheorie hebben).
Buskes schrijft trouwens in jouw citaat dat een algoritme een eenvoudige formule of procedure is, wat in het algemeen beslist niet waar is. Ik betwijfel ook of de evolutietheorie tot één algoritme te reduceren valt, en als dat al zou kunnen, of dat een eenvoudig algorithme is.
Verder is genetica uiteraard wel een onderdeel van de moderne evolutietheorie. Het is juist het genetische bewijsmateriaal waardoor de theorie zo’n succes is.
@Jan:
over succes: je hebt geen antwoord op m’n vraag gegeven. Wat is de relatie tussen het succes van een theorie over de vorming van sterrenstelsels en het succes van de mens om te overleven ?
Je schrijft alleen maar iets over algemene intelligentie van de mens, niet over het succes van een specifieke theorie.
@Jan:
ik zie nu in je reactie van juni 3rd, 2010 on 4:36 pm dat je wat de evolutietheorie betreft nog bij Darwin bent blijven steken. Dat is lang geleden.
Jan, ik heb nog even het boek ‘Evolutionary dynamics’ van Martin Novak erbij gehaald. Een eenvoudig algoritme zou ik het niet durven noemen, evolutie …
Eelco, ha ha, ’t was een grapje met die Buskes, de goede man bestaat helemaal niet. Heb ik zelf zomaar verzonnen. Ik probeerde je er in te luizen. Stel je ook voor, dat je zomaar gelooft wat een ander zegt. Er kan wel zoveel in die boeken staan. En de meeste mensen die boeken schrijven zijn toch halve gare drommels die eigenlijk niet weten waar ze het over hebben, dus wat maakt het uit: kun je net zo goed een citaat uit je duim zuigen.
Jammer dat het niet gelukt is.
Heb je ook nog even een specifieke pagina bij Martin Novak?
En voor wat betreft de evolutietheorie, ja, ik weet niet beter of Darwin heeft hem in eerste instantie bedacht. Hoe komt een mens op het idee, nietwaar? Dus je noemt zo’n naam wel eens, hier en daar.
Nou, ik neem aan dat we nu even radiostilte in acht nemem (wellicht wil jij je even verdiepen in de wetenschapsfilosofie en zo, en je nog eens beraden over theorieen en hypotheses en dergelijke: ik heb de neiging om te denken dat ik je uitleg niet helemaal meer volg. Oh, maar dat ligt aan mij hoor, trek het je niet aan :). Maar schrijf er anders even een artikel over, want je ideeen zijn wel erg origineel (zonde toch, zeggen ze hier allemaal, dat zo’n talent zijn tijd verspilt aan de sterrenkunde, waarom treedt hij niet toe tot de filosofen? Onze bewondering is groot…)
Eerlijk gezegd ben ik nu een beetje moe van deze zinloze discussie. Ik ga iets leuks doen, iets wat alleen idiote bijgelovige religieuze dwazen zoals ik graag doen, iets voor de ontspanning, ik denk dat ik een paar heidenen ga aftuigen en een bermbom voor de deur van het stadhuis ga neerleggen (en daarom kan ik eigenlijk niet zo goed met atheisten overweg: die zijn altijd zo redelijk, willen nooit eens een keer matten of een onderhoudend kruistochtje ondernemen… spijtig :).
Nou ja, je had al eerder geschreven dit blog, en de reageerders, niet serieus te nemen, dus ik was gewaarschuwd.
Maar het was een goede aanleiding het boek van Novak weer eens uit de kast te halen. Het is nogal dik: dat was het hele punt (dus mijn referentie: alle pagina’s).
Het boek van Buskes heb ik ondertussen gevonden via google: ziet er aardig uit. Op de website kun je er zelfs in bladeren, maar niet verder dan blz. 15. Toch zie ik in de inhoudsopgave dat het boek tot de ‘moderne synthese’ komt. Evo-devo blijkbaar niet …
Mijn ‘ideeen’ over theorieen en hypothesen zijn trouwens in het geheel niet origineel: ik schrijf alleen maar hoe deze begrippen in de wetenschap gebruikt worden. Ik kan daar verder ook niets aan doen.
Je sarcasme begint al een iets hoger nivo te bereiken, trouwens.
@ Jan
Natuurlijk begrijpen we de werkelijkheid niet geheel; dat lijkt me een open deur. Waarom dit het naturalisme ten grave moet dragen is mij echter een raadsel. Volgens mij heb jij een vreemd beeld van wat een naturalist beweert. Het is in ieder geval niet wat ik zou verdedigen. Naturalisme is een tentatieve bewering, geen absolute. Ook lijk jij iets anders te verstaan onder ‘bovennatuurlijk’ (alles wat achter onze epistemische grenzen ligt) dan wat de meeste mensen daaronder verstaan (goddelijk ingrijpen, paranormale enz.).
Bij inductie gebruik je altijd achtergrondkennis, wat jij lijkt te negeren. Op grond daarvan kun je wel degelijk uitspraken doen over het tegenkomen van konijnen op Mars. Het werkt alleen niet bij een domein waar je in het geheel niets over kunt zeggen, maar dan ontkom je er volgens niet aan dat elke uitspraak over dat domein betekenisloos wordt. Ik denk dat je redelijkerwijs niet verder kunt gaan dan te zeggen dat er waarschijnlijk altijd dingen zullen zijn die wij niet zullen begrijpen. Je kunt verder geen conclusies uit trekken over datgene wat we niet begrijpen, en al helemaal niet dat dit religieuze uitspraken plausibeler zou maken.
Met de pessimistische meta-inductie doelde ik op je uitspraak dat je bijkans moedeloos moet worden van het aantal onjuiste theorieën (mei 31st, 2010 on 2:46 pm).
Wat Steve Gould heeft geschreven over toeval in evolutie gaat vooral over de rol van toeval in het verloop van evolutie, minder over de rol van toeval in het proces van evolutie. Het gaat ook over het belang ‘toevallige’ mechanismen als genetic drift, naast natuurlijke selectie. De discussie is te uitgebreid en technisch om hier verder op in te gaan.
Kijk, docenten Nederlands zijn erin getraind om eerst goed te lezen wat iemand schrijft alvorens daarop te gaan reageren: ga je in een discussie bijvoorbeeld wel aanvallen wat je opponent daadwerkelijk beweert? Jij toont aan hoe nuttig zo’n training is, want het is wel erg lastig om aan te vallen wat je opponent daadwerkelijk beweert, in plaats van de karikatuur die jij daarvan maakt.
Goed, tot zo ver de vorm, dan nu de inhoud. Ten eerste wees ik je op de ongeldigheid van je redenering (het verband tussen ontstaansgeschiedenis en werking). Ten tweede lijk jij steeds te denken dat we of de werkelijkheid geheel kunnen beschrijven of geheel niet. Wat ik beweer (en ik vermoed dat Eelco het daarmee eens is), is dat onze hersenen prima in staat zijn een redelijk betrouwbare beschrijving te geven van de werkelijkheid zoals die zich aan ons voordoet. Hier worden we ook steeds beter in en we begrijpen er ook steeds meer van. Wil dit zeggen dat we de gehele werkelijkheid feilloos kunnen beschrijven en begrijpen, een soort ‘God’s eye view’? Welnee, en ik denk dat er ook niemand is die dat beweert. Het is natuurlijk wel heel gemakkelijk om net te doen alsof je opponenten dat beweren, want dat is veel gemakkelijker schieten.
Jij lijkt te denken dat ik beweer dat onze cognitieve vermogens beperkt zijn en dat we de werkelijkheid volledig kunnen begrijpen. Dan zou ik mijzelf inderdaad tegenspreken, maar dat is dan ook niet wat ik beweer. Van de tegenspraak die jij meende te ontwaren blijft derhalve niets over.
@Leon: ik maak verschil tussen een model en de werkelijkheid. Bij een theorie als de ART kun je alleen maar proberen een model te formuleren en daarmee berekeningen te maken, waarvan je de uitkomst dan weer met het experiment gaat vergelijken. Als dat goed gaat, dan heb je dus een goed model. Ik heb wel eens een artikeltje van Penrose (meen ik) gezien waarin werd aangetoond dat de ART wiskundig equivalent is aan een veldtheorie in een vlakke ruimte-tijd. Dus iha is een goed model correct, modulo dit soort equivalenties. En als je equivalente modellen hebt, dan kun je niet zeggen dat het ene model meer “waar” is dan het andere. Dat is een nogal positivistische opvatting van mij, ik weet het. Dus is ruimte-tijd echt gekromd? Weet ik veel, je hebt alleen modellen die in dat soort termen zijn geformuleerd.
Eelco, ik neem dit blog wel serieus, maar niet alle deelnemers. In eerste instantie mij zelf niet, uiteraard, en in tweede instantie jou filosofische bespiegelingen niet. Mocht jij je beperken tot je vakgebied, dan slik ik alles wat je zegt voor zoete koek en knik ik ‘ja’ en ‘amen’ wanneer je maar wilt. Maar ik vind het eigenlijk wel pijnlijk dat je niet in staat bent om je eigen redeneerfouten te erkennen en ook is het niet zo goed te geloven dat iemand zulke naieve -kinderlijke- theorieen over wetenschap kan hebben als jij. Je leeft nog in het Popperiaanse tijdperk, in een speelgoedwereld waar je zomaar alle theorieen kunt testen en keurig alle feiten van fabeltjes kunt onderscheiden. En je gelooft zelfs zo sterk in de waarheid van je wereldbeeld, dat je niet eens op het idee komt dat er aan getwijfeld kan worden! Alle redeneringen en subtiliteiten ontgaan je. Je hebt werkelijk nog nooit wat artikelen over wetenschapsfilosofie gelezen, dat bestaat niet.
Filosofie is een lastig vak, je moet er een zeker talent voor hebben. Je moet als filosoof bijvoorbeeld goed in de gaten hebben dat je eigen ideeen je vaak in de weg zitten bij het begrijpen van een betoog. In de eerstejaars filosofie cursus zie ja vaak dat de docenten wanhopig proberen om mensen iets duidelijk te maken, maar dat is lastig: redeneringen zijn af en toe zo abstract dat je voor je uitleg niet kunt uitwijken naar concrete voorbeelden: het kwartje valt wel of het valt niet. Valt het niet, kun je beter wat plezier gaan maken, want dan is de zaak hopeloos. Toegegeven, filosofie is vaak tegen-intuitief, de ideeen zijn niet zonder meer duidelijk en het kost ook de filosoof vaak jaren om te begrijpen wat de hoogleraar eigenlijk bedoelt. Wittgensteins’ wijsbegeerte over de taalspelen lijkt in het begin helemaal niets bijzonders (ik begreep aanvankelijkheid helemaal niet waarom we ‘die’ Wittgenstein uberhaupt serieus moesten nemen), maar naderhand begin je de subtiliteiten en de diepgang te doorgronden. Dat kost tijd.
Omdat wij in Nederland niet geschoold zijn in de filosofie (het is niet op alle middelbare scholen een examenvak) is het niveau van de discussie vaak laag. Mensen hebben vaak een paar opstellen gelezen van Popper, maar daar houd het ook bij op. Lakatos, Quine, van Fraassen, men heeft er nooit van gehoord. En dat bemoeilijkt de discussie zeer. Vandaar dat ik misschien iets te vrolijk ben, maar verdorie: waarom verdiepen mensen als jij, die de hele dag aan het filosoferen zijn, zich niet eens echt in de materie! Dawkins scheldt vaak op luie mensen, en dan bedoelt hij met name gelovigen die weigeren zich te verdiepen in evolutie. Ditzelfde geldt ook voor veel wetenschappers: die filosoferen dat het een aard heeft, maar ze slaan de plank voortdurend mis -en ze zijn er zich niet eens van bewust en je krijgt het ze niet aan het verstand gepeuterd. Gewoon luiheid. Men wil met wat rethorische trucs scoren (en daarom is natuurlijk het debat met gelovigen ook zo verleidelijk, want dan hoef je niet meer te berde te brengen dan ‘kun je het testen’, ‘is het te verifieren’ en denken dat je daarom een briljant filosoof bent).
Dat is de reden voor mij om te sarren. Als iemand dan nog niet begrijpt dat wat hij zegt niet bijster intelligent is, weet ik het ook niet meer. Lees nou maar wat van die opstellen in Balshov & Rosenberg, dan komt het misschien nog goed.
Op hoop van zegen. Nietwaar?
(Jeetje, weet je wat mij overkwam? Sloeg ik, agressieve gelovige, op straat een atheist in elkaar, sloeg hij terug! Sjonge, jonge, de wereld is niet meer zoals deze behoort te zijn. Nou ja, biefstuk op het oog en slapen maar …)
Bart, je schrijft: [Ten tweede lijk jij steeds te denken dat we of de werkelijkheid geheel kunnen beschrijven of geheel niet.]
En gelukkig beweer ik dat (volstrekt) niet. Geeft me heerlijk de kans om je welterusten te wensen -ik ben werkelijk doodmoe- en je opmerking dat we in Nederland eenvoudigweg niet kunnen lezen te beamen :).
Jan: “Eelco, ik neem dit blog wel serieus,”
Je weet het niet meer, lijkt het. Je schreef eerder van niet, nu weer van wel.
Jan: “Maar ik vind het eigenlijk wel pijnlijk dat je niet in staat bent om je eigen redeneerfouten te erkennen en ook is het niet zo goed te geloven dat iemand zulke naieve -kinderlijke- theorieen over wetenschap kan hebben als jij. ”
Nu wordt het wel heel pijnlijk voor jou … je blijft maar volhouden dat ik redeneerfouten gemaakt zou hebben. Ik heb die redeneerfouten niet gemaakt, en dat uitgebreid toegelicht, beargumenteerd. En wat doe jij ? Je roept alleen maar welles, welles, welles ! Nogmaals, iets alleen maar roepen maakt het nog niet zo. Bewijs die redeneerfouten eens !
En dan nóg maar eens een ad hominem erachteraan ? Nu ben ik weer kinderlijk ?
Het grootste deel van je laatste reactie is volledig op mijn persoon gericht: ik snap er allemaal niks van, ben lui, naief, goedgelovig, etc. etc. etc.
Maar onderbouwen van je geroep ? Ho maar. Je gaat nergens op mijn reacties in, en blijft maar op mij inhakken, in plaats van op wat ik schrijf.
Ik vind het allemaal behoorlijk teleurstellend wat je hier doet.
Eelco, jij bent niet kinderlijk -je ideeen over de wereld zijn in mijn ogen kinderlijk. Ik weet ook niet of je lui bent, maar ik vind dat je ook iets van filosofie moet weten als je je over filosofische kwesties moet uitspreken.
En zeker: je maakt redeneerfouten, hele erg. Dat heb ik uitgebreid toegelicht, beargumenteerd. Maar je ziet het niet.
Wat ik hier doe is zeer teleurstellend, schrijf je- en daar ben ik het mee eens. Onze disucussie is zinloos, beneden peil, heeft niets opgeleverd en zo schijnt het in deze wereld te gaan als je probeert te argumenteren met een atheist. Wat wij samen gepresteerd hebben is onderklasse. Twee koppige heren, Hinderickx en Winderickx, de gaande en de komende man- ik ben de gaande.
Bart, wat is een naturalist vraag je. Dat is per definitie iemand die meent dat of de werkelijkheid vrij is van bovennatuurlijke smetten (metafysisch naturalisme) of dat de wijze waarop je de werkelijkheid onderzoekt tot dusverre heeft laten zien dat de werkelijkheid vrij is van bovennatuurlijke smetten (methodologisch naturalisme). Het Metafysisch naturalisme is het moeilijkst te verdedigen: je hebt er wat metafysica voor nodig. Immers, om te weten of de werkelijkheid vrijis van bovennatuurlijke smetten, terwijl je de werkelijkheid nog niet volledig in kaart gebracht hebt, zul je bijvoorbeeld moeten veronderstellen dat de werkelijkheid geordend is: en deze ordening gecombineerd met de huidige wetenschappelijke inzichten plus het convergentierealisme stelt je dan in staat om te verdedigen dat de werkelijkheid wel vrij moet zijn van bovennatuurlijke smetten. Dit is de manier waarop Drees zijn naturalisme verdedigt (Drees, Religion, Science & Naturalism, Cambridge, 1996). Jij en Eelco (van Martin weet ik het inmiddels niet meer, zijn Bayesianisme en fallibilisme zouden hem wel eens een methodologsich naturalist kunnen maken) zijn Metafysisch realisten.
De wijze waarop ik het bovennatuurlijke definieer zou je niet onbekend moeten zijn: vier jaar geleden heb ik het voor het eerst uitgelegd en sindsdien ook tientallen malen: verheugend dat het het nu begrepen is! Taede heeft mij al een aantal malen gewaarschuwd -zie je, hij begreept klaarblijkelijk onmiddellijk wat ik bedoelde, ook wel eens fijn om iemand te treffen die iets begrijpt (snif, zakdoek)- dat ik de term bovennatuurlijk beter zou kunnen vervangen door de term het transcendente. Dat zou inderdaad pakweg 360 bijdragen op de Nederlandse fora hebben gescheeld. Maar kijk aan: de doorzetter wint, je hebt het begrepen, vandaag is het feest. Waarom je het dan niet eerlijk vindt dat de gewone man het bovennatuurlijke op een andere manier definieert snap ik niet helemaal: heeft de gewone man dan ook filosofie gestudeerd? Zal ik, om jou eens een plezier te doen, dan maar op de Partij van de Arbeid stemmen?
Goed, dan nu de eigenlijke kwestie -oh, sta me bij: hoe vaak heb ik dit al niet moeten uitleggen, arme ik-, waarom is het een probleem voor de naturalist als we niet de gehele werkelijkheid kunnen begrijpen (let wel: hier staat *begrijpen* en niet *kennen* of *ervaren*). Nou, als je niet de gehele werkelijkheid begrijpt, ben je principieel niet in staat om te weten of de werkelijkheid vrij is van bovennatuurlijke smetten. De methodologisch naturalist kan nu zeggen: dat maakt me dan ook niets uit, zolang ik ze met mijn beste kenmethoden niet kan aantonen, dan hoef ik er ook geen rekening mee te houden. Evenwel, als je kunt betogen of aantonen dat de werkelijkheid niet volledig kan worden begrepen, dan zijn natuurlijk je meest betrouwbare kenmethoden niet langer betrouwbaar. En als je kenmethoden niet betrouwbaar zijn, dan ben je niet goed in staat om te zeggen wat er wel of niet kan voorkomen in de werkelijkheid. Er is meer werkelijkheid dan wij in een samenhangende theorie (of in een aantal coherente theorieen) kunnen onderbrengen. Anders gezegd: deze onbegrijpelijke werkelijkheid is eenvoudigweg niet verenigbaar met het naturalisme.
Jan: “En zeker: je maakt redeneerfouten, hele erg. Dat heb ik uitgebreid toegelicht, beargumenteerd. Maar je ziet het niet.”
Nog maar eens een (onterechte) ‘welles’. De eerste reactie waar je stelde dat het een cirkelredenering was bevatte een toelichting, waar ik toen uitgebreid op ben ingegaan: ik beargumenteerde dat jouw stelling dat het een cirkelredenin is niet klopte, en gaf de argumentatie daarvoor. Daarna heb je alleen nog maar ‘welles’ geroepen, en ben je niet op mijn argumenten (dat het geen cirkelredenering was ) ingegaan.
Op de kritiek van Bart op jouw stelling dat hij een redeneerfout maakte ben je ook niet ingegaan.
Jan: “maar ik vind dat je ook iets van filosofie moet weten als je je over filosofische kwesties moet uitspreken.”
Waarom zou ik niets van filosofie weten ? Dat is nogal een aanname die je daar doet, en dit gaat heel erg richting een autoriteitsdrogreden.
Jan: “en zo schijnt het in deze wereld te gaan als je probeert te argumenteren met een atheist.”
Wie heeft gezegd dat ik een atheist ben ? En al zou ik dat zijn (ben ik niet), dan nog is zo’n stelling weer eens een persoonlijke aanval, in dit geval naar een groep mensen.
Jan: “Wat wij samen gepresteerd hebben is onderklasse. ”
Spreek voor jezelf.
Jan: “Evenwel, als je kunt betogen of aantonen dat de werkelijkheid niet volledig kan worden begrepen, dan zijn natuurlijk je meest betrouwbare kenmethoden niet langer betrouwbaar. ”
Dat volgt niet. Het volgt alleen maar dat als (als !) je kunt aantonen/betogen dat de werkelijkheid niet volledig kan worden begrepen, je meest betrouwbare kenmethoden ook niet volledig zijn. Voor het gedeelte dat wel begrepen kan worden zijn die kenmethoden nog steeds het meest betrouwbaar, lijkt mij.
Jan: “Er is meer werkelijkheid dan wij in een samenhangende theorie (of in een aantal coherente theorieen) kunnen onderbrengen. ”
Deze stelling komt in je bovenstaaande betoog nogal uit de lucht vallen … wellicht heb je dit ergens anders beargumenteert, maar het volgt niet uit het voorgaande.
Eelco schijrft: [Jan: “Evenwel, als je kunt betogen of aantonen dat de werkelijkheid niet volledig kan worden begrepen, dan zijn natuurlijk je meest betrouwbare kenmethoden niet langer betrouwbaar. ”
Dat volgt niet. Het volgt alleen maar dat als (als !) je kunt aantonen/betogen dat de werkelijkheid niet volledig kan worden begrepen, je meest betrouwbare kenmethoden ook niet volledig zijn. Voor het gedeelte dat wel begrepen kan worden zijn die kenmethoden nog steeds het meest betrouwbaar, lijkt mij.]
Commentaar overbodig :).
Jan, je herhaalt alleen maar mijn reactie, en doet dan nogal hooghartig alsof commentaar overbodig is. Naar mijn mening is jouw stelling een non-sequitor: niet betrouwbaar is niet hetzelfde als niet volledig. Je kunt alleen maar stellen dat je kenmethoden in dat geval beperkt zijn.
Je bent niet geinteresseerd in discussie, dus ik denk dat ik die dan maar niet meer probeer te voeren.
Jan: “Evenwel, als je kunt betogen of aantonen dat de werkelijkheid niet volledig kan worden begrepen, dan zijn natuurlijk je meest betrouwbare kenmethoden niet langer betrouwbaar.”
Nu zijn we er! Wat betekent “betrouwbaar”? Dat is nu typisch iets voor Bayes. Een beetje veeleisende meting geeft b.v. een resultaat dat op een interpretatie berust: de meetsituatie wordt gemodelleerd, wat een zekere abstractie inhoudt, en het meetresultaat wordt dan in termen van dit model geinterpreteerd. Als het model b.v. zegt dat er tussen de variabelen x en y een lineair verband is, dus y=ax+b, dan fit je een rechte lijn aan je data om schatters voor a en b te krijgen, terwijl x en y zo te zien niet zo netjes op een rechte lijn liggen: is dat ruis of een systematische afwijking? Moet het model mischien aangepast worden tot y=ax^2+bx+c? Hoe kom je daar achter? Bij Cern fitten ze wel eens een sinusoidaal model aan data die zo’n grote foutenbalk hebben dat je er net zo goed (in mijn ogen, althans) een rechte lijn door zou kunnen trekken.
“Betrouwbaarheid” betekent dus alleen maar dat P(H) voldoende groot is, zoals in de rechtbank: beyond reasonable doubt. Waar Drees het over heeft begrijp ik dus niet. De man is met natuurkunde begonnen en vervolgens naar theologie gedrift om boeken te schrijven waarin staat dat God niet bestaat. Nu ja, een ieder moet maar doen waar hij/zij plezier aan beleeft.
Het lijkt mij geen toeval dat vooral fysici met enige kennis van de moderne theorievorming geen moeite hebben met wat filosofen als Quine etc. zeggen: dat is gewoon de praktijk. Er zijn natuurlijk veel meetmethoden die zo eenduidig zijn dat niemand begrijpt waarom er enige twijfel zou kunnen zijn: met je voltmeter meet je 3.45 Volt, en dat is het dan. Maar in de elementaire deeltjes fysica en in de cosmologie, en ook wel in de chemie, is dat niet altijd zo eenvoudig. In Delft zeiden ze altijd: weet wat je meet!
@Eelco en Martin
Als ik met mijn kinderen een puzzel van 2500 stukjes ga doen haakt de jongste gauw af. Maar als de puzzel bijna af is, alleen een klein stukje de blauwe lucht nog, komt hij er ook bij. Hij hoeft alleen maar naar de vorm te kijken, en ja hoor. Olé.
In de wetenschap gaat het andersom. Slechts een heel select groepje kan modellen maken en begrijpen. De problemen worden steeds essentiëler, zelfs Stephen Hawking vindt het redelijk om in sommige gevallen een Schepper te veronderstellen: De Big Bang moet een oorzaak gehad hebben (in tegenstelling tot wat Eelco stelt op zijn site is het heelal waarschijnlijk « flat », of misschien « open », maar zeker niet « closed »), gekromde ruimte en relativiteit van tijd zijn nauwelijks met het verstand te bevatten, (ook al kunnen we aan het idee wennen) de evolutietheorie heeft geen voorspellende kracht, we hebben géén model dat aantoont dat RNA vanzelf ontstaat.
De werkelijkheid wordt steeds moeilijker te begrijpen. Hij blijft wonderlijk. Er is alle ruimte voor God.
@Leon:
ik deel je sentiment toch echt niet … maar dat mag, hopelijk.
Leon: “De Big Bang moet een oorzaak gehad hebben (in tegenstelling tot wat Eelco stelt op zijn site is het heelal waarschijnlijk « flat », of misschien « open », maar zeker niet « closed »), ”
Moet ? Dat zie ik helemaal niet zo. Op mijn site stel ik trouwens niet dat het heelal ‘closed’ is. Het zit rond ‘flat’, waarbij ‘closed’ nog steeds een mogelijkheid is. De laatste WMAP resultaten geven een ‘flat’ universe, inderdaad, maar wel met de dichtheidsparameter net groter dan 1 (1.005), dus richting ‘closed’. Dit blijft intrigerend.
Zelfs met een open heelal zegt het Big Bang model nog steeds niet dat er een oorsprong is: daar kunnen we geen uitspraak over doen, omdat we de natuurkunde niet meer begrijpen als we extrapoleren naar te hoge dichtheden. ‘We weten het niet’ is de beste stellingname hier.
@Leon:
sorry, hier heb ik de parameters vandaan gehaald:
http://en.wikipedia.org/wiki/Lambda-CDM_model#Parameters
Je kunt ze ook op de WMAP website vinden, maar die is nogal technisch. Het gaat om de ‘7-year data’.