In de serie brieven aan Charles Darwin die de Volkskrant momenteel publiceert, was het vorige week de beurt aan de Vlaamse astrofysicus, filosoof en schrijver Gerard Bodifee. Toen heb ik ‘m gemist, dus nu maar even, met een week vertraging.
Bodifee schrijft over een paradox die hij waarneemt in de evolutietheorie. Evolutie is niet doelgericht, het gaat om de natuurlijke selectie van variaties. Toch is een uitkomst van de evolutie de mens, die juist wel doelgericht is.
Is dit een echte paradox? Dat vraag ik mij af. Er is een verschil tussen het proces en een uitkomst van dat proces. Doelgerichtheid bij de mens hoeft niet te betekenen dat het proces van evolutie waaruit de mens is voortgekomen, zelf doelgericht is. De mens zou een ‘schitterend ongeluk’ kunnen zijn.
Bodifee stelt, dat de mens door zijn doelgerichtheid buiten de natuur komt te staan
“Maar dat doelgerichtheid deel uitmaakt van de natuur is nu precies wat u in uw werk ontkent. De natuur functioneert niet volgens een plan of een doel, zegt u, en ik ben bereid u daarin te volgen. Maar dan moet ik ook besluiten dat de mens toch een bijzondere plaats inneemt binnen de natuur, in tegenstelling tot wat u beweert, en in strijd met alles wat de wetenschap ons sinds Copernicus leert.”
Daar zit wat in. Zelfs iemand als Richard Dawkins stelt, dat de mens zich kan ontworstelen aan de tirannie van zijn genen. Dus toch een beetje de kroon op de (evolutionaire) schepping?
Stof tot nadenken, in ieder geval!
Deze week in de brievenserie: Nelleke Noordervliet (zegt me niet zoveel, dat stuk), volgende week: Antoine Bodar. Ben benieuwd!
