Een serie van drie ingezonden brieven in het ND van gisteren (en nog eentje vandaag) laat zien waarom het debat over schepping en/of evolutie binnen de kerken zo moeizaam verloopt.
De eerste briefschrijver vertelt dat hij zijn geloof bijna verloor, omdat er geen antwoord kwam op zijn vragen over Genesis. De andere briefschrijvers benadrukken juist, dat je geen vragen moet stellen, maar gewoon geloven.
Mijn antwoord op die laatste groep is, dat God ons uiteindelijk ook verstand heeft gegeven. Natuurlijk moeten we net als Job erkennen: we waren niet bij de Schepping aanwezig. Maar de wetenschap, de studie van de Schepping, leert ons wel het een en ander. De opmerking van de vierde briefschrijver, dat evolutie ‘maar een theorie’ is, klopt dan ook niet. Het wetenschappelijk bewijs voor evolutie is enorm, en wordt steeds groter. Zie bijvoorbeeld hier en hier.
Ik heb er geen problemen mee, wanneer mensen niet geïnteresseerd zijn in wetenschap en willen geloven in een zesdaagse, recente schepping. Wel heb ik problemen met pogingen die zesdaagse schepping als wetenschap te presenteren.
Maar kan je dan geloven wat je wilt? Dat is mij iets te postmodern. De aarde heeft maar één fysieke ontstaansgeschiedenis, en kan niet zowel 6000 jaar als 4,5 miljard jaar oud zijn. Toch moeten we als christenen samen op kunnen trekken (met excuus aan de agnosten/atheïsten en overige andersdenkenden, deze post is gericht op christenen…).
Het Darwin-congres in juni (Darwin in de tuin van Eden) is een goede gelegenheid om elkaar te ontmoeten en dit dilemma te bespreken. Er zijn nog kaarten verkrijgbaar, dus wie geïnteresseerd is in deze discussie wil ik oproepen te gaan. Het congres heeft alleen zin wanneer er voldoende vertegenwoordigers van de verschillende christelijke opvattingen over schepping/evolutie aanwezig zijn. Komt dus allen!
De uitspraak dat het wetenschappelijk bewijs voor evolutie alleen maar groter wordt, wordt niet zonder meer gestaafd door de links die hierbij vermeld staan. Tegenwoordig schijnen alle vondsten geïnterpreteerd te moeten worden in het licht van de evolutietheorie, terwijl dat helemaal niet per se hoeft. Dat het bewijs voor evolutie steeds groter lijkt te worden is daar het gevolg van. Echter, dat er feiten in een theorie gepast kunnen worden maakt niet zonder meer dat hiermee de theorie bewezen wordt.
Een bekend voorbeeld illustreert deze drogreden: Als er over 6000 jaar apen op de aarde rondlopen die fossiele auto’s opgraven zullen deze apen misschien concluderen dat de modernste auto’s uit de oudere auto’s geëvolueerd zijn. Elke nieuwe autovondst past dan ergens in het plaatje dat deze theorie presenteert. Het bewijs voor deze theorie wordt dan zogenaamd steeds groter.
Het is belangrijk om te scheiden welke feiten de ene theorie meer staven dan de andere, en welke feiten in meerdere theorieën passen. De tweede categorie maakt de ene theorie niet waarschijnlijker dan de andere, om maar helemaal niet van ‘bewijzen’ te spreken.
Mensen die niet geloven in de evolutietheorie hebben het volste recht om te geloven dat het anders is gegaan, en toch geïnteresseerd te zijn in wetenschap. De aarde heeft een ontstaansgeschiedenis inderdaad, en christenen geloven dat de Bijbel het boek is van God, die de aarde en zijn ontstaansgeschiedenis gemaakt heeft.
Ik wil daarmee niet zeggen dat alle conclusies over hoe het volgens de Bijbel gegaan is altijd moeten kloppen, omdat we ons bij de interpretatie kunnen vergissen.
Maar wat me wel een keer van het hart moet is dat God in de Bijbel over dezelfde werkelijkheid en dezelfde aarde spreekt als die de wetenschap onderzoekt. Te stellen dat de wetenschap zich op een heel ander domein begeeft, en we daarom de uitspraken over de werkelijkheid die in de Bijbel staan niet zo serieus hoeven nemen, is daarom veel te simpel.
Wanneer we bij het zoeken naar wat er in het verleden gebeurd is, als christenen, in alle voorzichtigheid ook putten uit wat we daarover in de Bijbel vinden, is dat volstrekt legitiem. Je mag van mij vinden dat dit geen wetenschap mag heten, maar beschouw de term wetenschap dan als het zoeken naar waarheid. Omdat de Bijbel volgens christenen de waarheid onthult, is het erg gevaarlijk om de beweringen uit het wetenschapsdenken eerst voor waar aan te nemen en vervolgens te her-interpreteren wat de Bijbel erover zegt.
Pieter, je redenering zou kloppen als het inderdaad alleen gaat om het interpreteren van gegevens binnen het ene of het andere kader. Maar de realiteit (zoals ik die zie) is, dat de gegevens die wij nu vinden alleen kloppen binnen het kader van een oude aarde en een evolutionaire ontwikkeling van het leven.
Vanuit de geologie zijn er bijvoorbeeld onnoemelijk veel redenen om aan te nemen dat de aarde zeer oud is. Radiodateringen zijn er slechts één. Bepaalde processen (zoals intrusiegesteenten, waar vloeibare magma in een ander gesteente is geperst) kunnen simpelweg niet verklaard worden in een zondvloedmodel.
De enorme hoeveelheid uitgestorven levensvormen is moeilijk te rijmen met een recente schepping/zondeval/zondvloed model.
De apen van over 6000 jaar zullen nooit geloven dat auto’s uit elkaar ontstaan zijn: ze zullen herkennen dat auto’s artefacten zijn, gemaakt door intelligente wezens. Een zelfde herkenning voor het leven zoals wij dat kennen gaat niet op. Leven wordt niet gemaakt op deze planeet. Er is geen bewijs voor ‘intelligent design’.
Ik neem de Bijbel zeer serieus. Zo serieus, dat ik ook graag wil weten waarom dingen geschreven zijn zoals ze geschreven zijn. Ik erken – met Job – dat ik er niet bij was. Maar ik zoek in alle oprechtheid naar de beste verklaring. En dan zie ik, dat de wetenschappelijke verklaring voor de ontwikkeling van het leven zeer plausibel is, en dat al het bewijs dat we vinden binnen het verklarend raamwerk van de evolutietheorie past. Het creationisme biedt zo’n overkoepelend, verklarend raamwerk niet.
En de vraag blijft, of Genesis wel bedoeld is om harde uitspraken over de werkelijkheid te doen (in de zin van ‘creation science’). Genesis zegt mij een heleboel over de werkelijkheid, maar niet noodzakelijk over door welke processen dingen tot stand zijn gekomen.
René, de redenering in mijn reactie klopt omdat je zelf deze voorbeelden gebruikt als zogenaamd bewijs vóór evolutie. Het is natuurlijk niet zo dat, als jij de ene theorie niet meer vertrouwt, alle voorbeelden die ook prima binnen die theorie pasten ineens zijn veranderd in ‘bewijs’ voor de andere theorie ten opzichte van de eerste. Creationisten zien de realiteit inderdaad anders dan jij, en denken de waarnemingen wel binnen een creationistisch kader te kunnen plaatsen. Om de discussie zuiver te houden moet je daar rekening mee houden, en geen feiten ‘bewijs’ noemen die geen onderscheid aanbrengen.
Verder is om dezelfde reden een aanwijzing voor een oude aarde nog niet hetzelfde als een bewijs voor algemene evolutie.
De uitspraak “Leven wordt niet gemaakt op deze planeet. Er is geen bewijs voor ‘intelligent design’.” gaat lijnrecht in tegen Rm 1:19-20, waar staat dat het zelfs de verantwoordelijkheid van ieder mens is om op basis van de schepping en de schepselen God te erkennen en hem voor zijns schepping de eer te geven. De schepping is Gods werk, en de Bijbel vertelt ons dat er wel degelijk leven op deze aarde gemaakt is. Wie de Bijbel serieus neemt, neemt ook dit feit serieus.