Zo, dat weten we dan ook weer! Nederlandse hoogleraren noemen zich vaker dan de gemiddelde Nederlander atheïst. Maar onder hen geloven er bijna evenveel in een persoonlijke God als gemiddeld. En biologen zijn de meest goddeloze van alle wetenschappers. Dat komt uit een onderzoek van ForumC, naar de religiositeit van Nederlandse hoogleraren.
De uitkomsten zijn boeiend, al blijft de vraag hangen: wat weten we nu? Gelukkig heeft ForumC twee mensen laten reageren, James Kennedy en Paul Cliteur. Ik heb nog geen tijd gehad de uitslagen echt te bestuderen (laatste werkweek voor de zomerstop en nog zo wat), maar ik zet het toch maar even hier neer, voor wie het gemist heeft!
Please follow and like:
Hier
http://tasmedes.web-log.nl/tasmedes/2011/06/het-onderzoek-van-forumc-naar-areligiositeit-van-hoogleraren.html#comments
staat al wat commentaar.
De problemen beginnen op de website van ForumC, voor het rapport. Er staat in de tweede zin van de webbladzij: “… … uit het onderzoek van ForumC naar de invloed van levensbeschouwing op wetenschap.”
Het onderzoek is niet naar de invloed van levensbeschouwing op wetenschap, maar naar de houding van wetenschappers.
Het gaat om een internetenquete, en de betrouwbaarheid daarvan is altijd twijfelachtig: het is een zelfgeselecteerde groep die antwoord geeft.
TROUW vanmorgen had de onderzoekster opgebeld, wat tot de uitspraak leidde: “God staat voor mij buiten de wetenschap, zo zien de meeste natuur- en menswetenschappers dat”. Dat ‘de meeste wetenschappers’ komt niet niet uit het onderzoek, want deze vraag is niet zo gesteld.
“Het onderzoek is niet naar de invloed van levensbeschouwing op wetenschap, maar naar de houding van wetenschappers.”
Dat weet men bij ForumC ook wel; die vraag over “ruimte voor theistische vooronderstellingen in de wetenschap” is opzettelijk zo onduidelijk geformuleerd. En die wereldvreemde wetenschappers gaan daar dan nog op antwoorden ook.
Ondanks er de nodige methodologische kritiek valt te leveren op het onderzoek, is de hoofdconclusie wel duidelijk: hoogleraren zijn aanzienlijk ongeloviger dan de gemiddelde Nederlander. Dit sluit aan bij eerder onderzoek uit de VS, waaruit bleek dat wetenschappers ongeloviger zijn dan de gemiddelde Amerikaan, en dat topwetenschappers nog veel ongeloviger zijn.
Dat vooral de biologen zo ongelovig zijn, komt ook overeen met eerder uitgevoerd Amerikaans onderzoek naar evolutiebiologen. Ik denk dat de voornaamste reden daarvoor het ontwerpargument is. Dit is voor velen intuïtief overtuigend en voor veel gelovigen een rechtvaardiging voor hun geloof in een schepper, voor zover ik dat kan beoordelen op grond van gesprekken met gelovigen (ik wil nog eens uitzoeken of hier ooit onderzoek naar gedaan is). Biologen – en in het bijzonder de evolutiebiologen – zijn als geen ander op de hoogte van de zwakte van dit argument.
Ik zie trouwens dat mijn soortgenoten het hoogst gescoord hebben in de categorie ‘agnost’. Prima !
Ik vind het nog altijd beter te verdedigen een agnost te zijn dan een atheist. Of wellicht een atheistische agnost.
Mijn bezwaar bij dit onderzoek is dat er geen onderscheid tussen de verschillende soorten atheisten en agnosten is gemaakt, en de scheiding tussen atheist en agnost helemaal niet zo duidelijk is.
Zo nog eens de vele soorten agnosten en atheisten nalezend op wikipedia komt ik op ‘zwakke agnost’ or ‘empirische agnost’ uit.
Wel een interessant onderscheid dat biologen het meest ‘atheisme’ kiezen, en natuur- en sterrenkundigen het meest ‘agnosme’.
Ook aardig in het rapport is de enorme piek in de catagorie ‘anders’: en dat zijn de biologen !
René ??
Tot niet bomenpraters en zo ?
tot -> toch
@ Eelco, Bart, ik denk dat de score van de biolgen een gevolg is van de polarisatie rond schepping/evolutie. Die dwingt tot principiëlere stellingname. Daar hebben andere vakgebieden minder last van. En natuur- en sterrenkundigen praten in mijn ervaring (m.n. in populair-wetenschappelijke manier) iets eenvoudiger over god, in abstracte zin (zoals ‘God dobbelt niet’ van Einstein).
@Eelco, volgens mij verwar je biologen met theologen, kleurtjes lijken nogal op elkaar. Waarmee de vraag natuurlijk niet minder interessant wordt…
@René: je hebt helemaal gelijk. De kleuren zijn nogal hetzelfde, maar de volgorde van de balkjes is duidelijk.
Blijft inderdaad de vraag wat ‘anders’ dan wel zou mogen zijn.
Tenslotte: natuur- en sterrenkundigen praten niet over ‘god’, maar over ‘een eventuele godheid’. Dit is een subtiel maar belangrijk verschil: bij het eerste (‘god’) ga je er van uit dat een godheid bestaat, bij het tweede niet. En dat laatste is blijkbaar de positie van de meeste natuur- en sterrenkundigen.
@ Rene
de score van de biologen een gevolg is van de polarisatie rond schepping/evolutie.
Dat kan zeker, en geeft aan dat de creationisten meer mensen de kerk uitwerken dan erin houden (wat mi hun doel is).
Een uitsplitsing van tabel 3 over de vakgebieden zou ook interessant zijn.
“Dat kan zeker, en geeft aan dat de creationisten meer mensen de kerk uitwerken dan erin houden (wat mi hun doel is).”
Nou, nou,nou Gerdien…goed dat je er “m.i.” bij gezet hebt. Een algemene boze opzet om mensen de kerk uit te werken….lijkt me zelfs voor die glad verkeerde creationisten toch te negatief gedacht….
Een algemene boze opzet om mensen de kerk uit te werken
Ik beweer niet dat de creationisten bedoelen mensen de kerk uit te werken, maar dat dat hun netto effect is. Hun doel is mensen in de kerk houden.
Ja sorry, verkeerd begrepen, het verbaasde me al, dat je dat zei. Maar dat lag geheel aan mij. Dus duidelijk zelf te negatief gedacht….. 🙁
@ Rene
“ik denk dat de score van de biolgen een gevolg is van de polarisatie rond schepping/evolutie”
Dat kun je niet op grond van dit onderzoek zeggen.
Hoeveel van de biologen zich daadwerkelijk met creationisme hebben bezig gehouden en daarin teleurgesteld zijn geraakt kun je er ook niet uit afleiden
Evolutietheorie legt hoe dan ook meer gewicht in de schaal van het atheisme dan van theisme . (er van uitgaande dat er geen spoor van design te vinden is)
Een door God geleide evolutie of natuurlijke evolutie is dan immers niet te onderscheiden en op dit punt is “God als schepper” een nodeloze hypothese.
Volgens mij kun uit dit onderzoek vooral afleiden dat biologie/evolutheorie doorgaans negatief uitwerkt op het geloof.
Ook biologen die zich niet direct met creationisme bezighouden weten er wel van: het leidt voornamelijk tot met walging afwenden. Evolutietheorie zelf heeft geen geloofscomponent, zoals alle wetenschap,
@Gerdien
Ik word ook wel eens moe van een gelovige die zijn geloof probeert te onderbouwen met creationistische argumenten waar ze zelfs bij AiG het schaamrood op de kaken zouden krijgen.
Maar als uit het onderzoek naar voren komt dat 20% van de atheistische hoogleraren zijn gelovige hoogleraar-collega al niet serieus neemt (mijn interpretatie), denk dat ik dat die walging vaker te maken heeft met atheisme dan met wetenschap.
Atheisme heeft uiteindelijk nooit de betekenis van “er is geen God , en daarmee basta” maar een atheistische overtuiging betekent impliciet ook dat je meent dat theisten misleid worden of zichzelf misleiden , en voor dat je het weet heb je alle oorlogen met een religieuze component , de vermeende bekrompen moraal en paters die kinderen misbruiken scherp op je netvlies staan .
In die situatie is éen misplaatste opmerking van een creationist denk ik al voldoende om hem/haar met walging enkele reis naar een heeel ver land te wensen.
“Evolutietheorie zelf heeft geen geloofscomponent, zoals alle wetenschap,”
Als je er als voorbeeld vanuit gaat (maar niet als hypothese ) dat bijv de mens zonder enig specifiek ingrijpen uit een primaat geevolueerd is , heeft die gedachte dan niet ook een geloofs aspect ?
@Andre,
“Als je er als voorbeeld vanuit gaat (maar niet als hypothese ) dat bijv de mens zonder enig specifiek ingrijpen uit een primaat geevolueerd is , heeft die gedachte dan niet ook een geloofs aspect ?”
Ik verheug me met jou op Gerdiens antwoord en hoop dat zij dat geven zal.
Mag ik jou echter voor mijn eigen begrip vragen of je met ‘zonder enig specifiek ingrijpen’ bedoelt, met of zonder ecologische veranderingen, grote klimaatwijzigingen, virus-epidemieën en meer van dat soort aardse zaken ?
@Rob
Ik bedoelde het eigenlijk niet zo aards. Meer in de trand van de moderne bioloog. Je neemt iets bestaands (analoog aan Adam) en je bouwt daar iets nieuws uit (zoals Eva).
Of we in zo een geval ooit design zullen kunnen aantonen , weet ik niet , maar om als uitgangspunt te nemen dat dat niet het geval is in mijn ogen ook een vorm van geloof.
@Andre
Volgens het rapport: Opvallend is dat 20% van de wetenschappers aangeeft een theïstische collega minder serieus te nemen, terwijl maar 2% van de
respondenten aangeeft dat hij/zij zich minder serieus genomen voelt.
Er is hier iets vreemds (figuur 4). Er zitten wel meer vreemde zaken in dit rapport, vooral omdat een internetenquete niet door kan vragen. Daardoor is onduidelijk wat hier aan de hand is, omdat onduidelijk is wat er precies gedacht is bij de vraag. Ik zou denken, maar dat is alleen wat ik er van denk, dat 20% van de wetenschappers de vraag opvat als ‘zou u een collega die theisme door laat dringen in zijn werk minder serieus nemen’ en 80% van de wetenschappers de vraag opvat als ‘zou u iemand die gelooft alleen al daarom in zijn vak minder serieus nemen’. Dat laatste is niet het geval – en kan verklaren waar de antwoorden van figuur 5 niet overeenkomen met die van figuur 4. Mijn ervaring is dat binnen een faculteit de mensen geen enkel idee hebben van elkaars verdere opvattingen, en alleen bezig zijn met hun vak. Dat zou maken dat de vraag ook als heel hypothetisch overkomt.
“Evolutietheorie zelf heeft geen geloofscomponent, zoals alle wetenschap. ”
Als je er als voorbeeld vanuit gaat (maar niet als hypothese ) dat bijv de mens zonder enig specifiek ingrijpen uit een primaat geevolueerd is , heeft die gedachte dan niet ook een geloofs aspect ?
Er wordt niet vanuit gegaan dat de mens uit een serie andere primaten geevolueerd is, dat is een hypothese. Het is een hypothese die nogal sterk is, dat wel, maar het is niet een vooropgezet idee. De hypothese heeft geen geloofscomponent, evenmin als de vergelijkbare hypothese dat de katten uit een serie andere roofdierenvormige beesten geevolueerd zijn. De geloofscomponent lijkt me een heel andere: hoe komt het dat mensen de natuurlijke neiging hebbentot geloof?
Wat” zonder enig specifiek ingrijpen betreft, specifiek ingrijpen is biologisch nooit hard te maken. Er is namelijk geen idee hoe het eruit zou zien, anders dan volstrekt natuurlijk. De menselijke eigenschappen zijn veel groter en veel omvattender dan die van (andere) dieren, maar er is geen fundamente verandering: het is voor zo ver na te gaan een uitvergroting van veel voorkomende eigenschappen van zoogdieren.
@Gerdien
Het rapport blinkt zeker niet uit in duidelijkheid.
Persoonlijk vind ik het bijv van de gekke om theologen en filosofen op één hoop te gooien.
De vraagstelling was echter redelijk simpel:
“Een theïstische collega neem ik als wetenschapper minder serieus dan een niet-theïstische collega”
Dit gaat door alle faculteiten heen , niet alleen de biologen, geologen en astronomen!
Aangezien dit naar ik aanneem maar een klein percentage van het totaal aantal wetenschappers betreft gaat de gedachte van “theisme laten doordringen in je wetenschappelijke activiteiten” niet op. Tenminste ik heb er enige moeite om met dat voor te stellen in vakgebieden als geschiedenis en letteren.
Als jouw ervaring dat “mensen geen enkel idee hebben van elkaars verdere opvattingen” veralgemeniseerd mag worden dan wordt de situtatie er niet beter op.
Dan zijn de antwoorden gegeven in het onderzoek zuiver gebaseerd op het vooroordeel van , naar we kunnen aannemen , de atheistische wetenschappers.
Je antwoord wat betreft geloof en wetenschap verrast me wel!. Ik krijg nog wel eens de indruk dat ook dit stuk evolutie als feit wordt gezien.
@Andre
Elke fylogenetische boom geeft een evolutionaire hypothese. Een evolutionaire hypothese die gelijk blijft als er meer gegevens komen, en steeds beter onderbouwd wordt, schuift over naar feit – zeker in het dagelijkse spraakgebruik. Formeel blijft het een hypothese. Als het geheel sterk genoeg is is het nauwelijks te onderscheiden van een feit, maar het is wel iets dat indirect uit een set gegevens is afgeleid.
Het ging me om een uit de gegevens afgeleide hypothese tegenover vooropgezet idee.