Ik geef direct toe, ik ben een fan van Darrel Falk. Zijn boek ‘Coming to Peace with Science’ heeft een grote impact op mijn denken gehad (staat kort beschreven in ‘Gevormd uit sterrenstof’), en de stukken die hij momenteel produceert voor de BioLogos Foundation vind ik juweeltjes. Niet eens omdat Falk nou zo’n vernieuwend denker is, maar zijn stijl spreekt mij erg aan. Hij schrijft niet vanuit betweterigheid of om ‘zijn’ punt te maken, maar juist uit bewogenheid.
Enfin, dat is mijn mening. In de blogserie vanuit BioLogos op ‘Science and the Sacred’, onderdeel van Beliefnet (het is wat, al die verknoopte organisaties) schreef hij onlangs een bijdrage over de vraag waarom wetenschappers kiezen voor het jongeaarde creationisme.Vooropgesteld: Falk beschrijft drie standpunten, en is daarmee natuurlijk niet uitputtend. Dat ik zijn stuk hier aanbeveel, betekent ook niet dat ik denk dat zijn analyse geldt voor alle jongeaarde creationisten. Ieder zal zo zijn eigen overwegingen hebben – net als gelovigen de wel evolutie accepteren.
Falk beschrijft ontmoetingen met drie jongeaarde creationisten. Alledrie in een informele setting – wat in mijn ervaring ook het beste werkt als je elkaars standpunt beter wilt leren kennen.
Alle drie laten ze hun theologische stellingname hun wetenschappelijke visie domineren. Dat klinkt misschien wat beschuldigend, maar zo bedoel ik het niet. Ik vind het juist heel herkenbaar en invoelbaar. Vooral dit citaat:
“In essence,” he told me, “I choose young earth creationism because it allows me to engage the Bible in a manner that results in my feeling closer to God.”
Dat kom ik vaak tegen, en het is ook wat mij zelf tijden afhield van het serieus onderzoeken van het pro-evolutiestandpunt. Wat mij treft in alle drie de verhalen, is dat de positiekeuze volmaakt integer is. Soms gaan anti-creationisten er vanuit dat de jongeaarde creationisten wel beter weten, maar vanwege een bepaald belang kiezen voor een anti-wetenschappelijk standpunt. Of uit onwetendheid. De remedie zou dan moeten zijn: beter onderwijs, meer informatie.
Nu heb ik niets tegen beter onderwijs over evolutie, maar dat is maar een deel van het verhaal. Het grootste probleem zit ‘m in de geloofsbeleving. Veel mensen die ik spreek, hebben grote moeite met het inpassen van evolutionair denken in hun geloofsbelevenis. En ze hebben gelijk ook.
BioLogos probeert ‘Science and the Sacred’ (wetenschap en geloof) bij elkaar te brengen. Een nuttige missie. Recent deden ze dat via een workshop, waar ook de bekende predikant Tim Keller bij was.
Ik hoop eigenlijk dat dit soort dialoog ook in Nederland meer gemeengoed wordt. Zodat duidelijk wordt dat je wel degelijk evolutionair kunt denken binnen een orthodox-christelijke setting.
http://www.nd.nl/artikelen/2009/december/04/laat-die-miljoenen-jaren-toch-zwemmen
Evangelische christenen en evolutie
http://scienceandcreation.blogspot.com/2009/12/focus-on-family-and-truth-project.html
http://scienceandcreation.blogspot.com/2009/12/dennis-venema-videos-on-being.html
Dank, Gerdien, dit is momenteel een van mijn favoriete schepping/evolutie blogs. Heb ‘m net op mijn Facebook site nog eens gepromoot.
@Rene: Person B “acknowledges there is overwhelming supportive data for an old earth and evolution. Like “A,” he believes it will be possible to identify holes in the evolution arguments and he is working optimistically at identifying them.” En hij neemt de Bijbel letterlijk.
Rene: “Zodat duidelijk wordt dat je wel degelijk evolutionair kunt denken binnen een orthodox-christelijke setting”.
Het lijkt mij niet dat je evolutionair kunt denken “binnen” een orthodox-christelijke setting. Er zijn gewoon mensen die verschillende petten dragen: de ene keer een wetenschappelijke, de andere keer een orthodox-gelovige. De mens is goed in verdringing: onacceptabele feiten worden ingekapseld (“vergeten”) zodat ze er “niet meer zijn”; dat is een belangrijk psychisch overlevingsmechanisme.
@Martin,
de mens is ook heel goed in hokjesdenken. dat maakt het ze gemakkelijker door het leven te gaan.
groeten,
arnoud
@ Martin: Het ligt er natuurlijk aan wat je ‘evolutionair denken’ noemt. Als je Chris Buskes (filosofie, Nijmegen, had onlangs een boek met die titel) als uitgangspunt neemt, nee dan niet. Maar als je evolutie als wetenschappelijke verklaring voor ontwikkeling van de diversiteit van leven op aarde neemt, is dat m.i. goed in te passen in een ‘orthodoxe geloofsovertuiging’. Maar dat ligt er natuurlijk weer aan hoe je ‘orthodox’ definieert.
Je koppelt in je reactie de uitspraak van ‘Person B’ aan mijn slotconclusie, dat is niet geheel terecht. Alle door Falk genoemde personen maken de koppeling evolutie-geloof dus niet.
Verder is verdringing niet iets dat zich alleen bij religieus geïnspireerde mensen voordoet. Cognitieve dissonantie treedt ook op bij wetenschappers, journalisten en andere gewone burgers.
@Rene “Verder is verdringing niet iets dat zich alleen bij religieus geïnspireerde mensen voordoet”.
Helemaal mee eens, ik bedoelde het ook algemeen. Het is juist omgekeerd: bij geloof spelen motieven een rol die algemeen menselijk zijn – en dat is niet negatief bedoeld. Juist omdat geloof menselijk is dient het gerespecteerd te worden.
@Martin en Rene,
Als ik het goed begrijp, moet ik geloof respecteren, omdat het nu eenmaal menselijk is. Maar eigenlijk treedt er een vorm van ‘cognitieve dissonantie’ op wanneer je de feiten van evolutie ook accepteert (Dit is meer zoals Martin het zou zeggen denk ik).
Beter gezegd: doordat geloof en evolutie (orthodox-christelijk en evolutietheorie) eigenlijk niet samengaan hebben we ‘gelukkig’ een oplossing om te overleven: cognitieve dissonantie.
Als je hier van buiten af naar kijkt (als dat al kan, maar dat proberen we volgens mij), is dat orthodox geloof niet meer dan een produkt van onze geest dat conflicteert met de feiten. Als je nu het een aanneemt als produkt van de geest en het ander als harde feiten, lijkt het me niet erg acceptabel om dat produkt van de geest nog serieus te nemen of te respecteren.
Mijn idee hierover is, dat als je het geloof als produkt van de geest ziet, moet je de ‘feiten’ ook als produkt van de geest zien, of beide als feit.
groet
arnoud
P.S. Of je moet beide schijnbaar onverenigbare feiten, dan wel produkten van de geest met elkaar in overeenstemming kunnen brengen, zoals Rene in zijn boek doet en waar ikzelf ook nog naar zoek.
@ Arnoud: ik denk dat het goed is wanneer we inzien, dat ons denken onvolkomen is (1 Kor 13:12). De mens heeft de neiging om gegevens die strijdig zijn met zijn belang/overtuiging/oid weg te drukken. Vandaar dat ieder groot project altijd minstens anderhalf keer zo lang duurt, en dubbel zo duur is, als begroot. Het is een valkuil waar iedereen voor moet oppassen. Dat beaamt Martin ook in zijn laatste reactie.
Voor mij is geloof/evolutie juist geen kwestie van ‘cognitieve dissonantie’. Naar mijn idee kunnen ze beide resoneren of, zoals ik het in het boek ook formuleer ze zijn ‘consonant’. Niet dissonant dus.
Over de vraag wat echt is, en wat een product van de geest, wordt al eeuwen (millennia?) nagedacht. We hebben er ‘Cogito, ergo sum’ van Descartes aan te danken. En het is iets waar we over na moeten blijven denken, vind ik. Voor mij is mijn geloof iets reëels, in de zin dat God bestaat en zich laat kennen. Niet een God die alleen bestaat omdat wij erin geloven, maar een God die een eigen realiteit heeft, buiten onze realiteit (als Schepper van onze realiteit).
@Rene,
jou standpunt is en was geheel duidelijk. Het was meer gericht op Martins opmerkingen, zoals ik ook zei. Ik kan het niet uit Martins reactie halen, dat hij dat bedoelde wat jij zegt, maar alla..
Ik ben het verder geheel met je eens. Maar je moet mijn geschrijf niet begrijpen als een pleidooi voor algeheel relativisme. Het gaat mij om de helderheid en consistentie van de redeneringen.
groet,
arnoud