Het Reformatorisch Dagblad publiceerde onlangs een opinieartikel van dr. C.P. Polderman, econoom en historicus, onder de titel Wees niet bang voor de wetenschap; ze is maar voorlopig. Ik las het, was niet onder de indruk van de argumentatie en schreef een reactie. De opinieredactie van het RD reageerde dat deze materie nogal gevoelig ligt, en ze niet een hele discussie willen ‘oprakelen’. Daarom plaats ik mijn reactie maar even hier.

Op 15 november schreef dr. C.P. Polderman een opinieartikel in het Reformatorisch Dagblad, waarin hij de voorlopigheid van de wetenschap benadrukt. Hij stelt dat inzichten uit de geologie, biologie en natuurkunde aloude verklaringen over de schepping zouden vervangen. Vervolgens probeert hij via Karl Popper en C.S. Lewis aan te tonen dat we wetenschappelijke concepten zoals de oerknal en gemeenschappelijke afstamming van het leven op aarde via evolutie terzijde kunnen schuiven. Want wetenschap is “voorlopig”, en de tijd is dichtbij dat de evolutietheorie “zoals onvermijdelijk met wetenschappelijke theorieën, door nieuwe onderzoeksresultaten bijgesteld of verworpen zal moeten worden”.

Zwaartekrachttheorie

De onderbouwing van die boude stelling is nogal beperkt. Lewis is een denker die ik hoog heb zitten, maar hij is bepaald niet dé deskundige in natuurwetenschap. Daarnaast is zijn verhouding tot moderne wetenschap op z’n minst ambivalent. Zo stelt hij in een brief uit 1944: ‘Het is niet zo dat ik evolutie aanval of verdedig. Ik geloof dat de christelijke leer geloofd kan worden, zelfs als evolutie waar is.’ (C. S. Lewis on Creation and Evolution: The Acworth Letters, 1944-1960, in Perspectives on Science and Christian Faith 48, maart 1996; mijn vertaling).

Als gepromoveerd medisch bioloog weet ik dat wetenschappelijke ideeën altijd voorlopig zijn. Toch is het is niet zo dat de wetenschap voortdurend verandert. Neem de zwaartekrachttheorie. Die is door Newton geformuleerd en staat nog steeds als een huis. Maar Einstein bemerkte dat de theorie niet overal klopt: in bijzondere situaties (zoals in de buurt van zeer zware objecten) is ze onnauwkeurig, en is de relativiteitstheorie nodig. Newton is niet omvergeworpen, maar er is een laag aan zijn theorie toegevoegd.

Geloofwaardigheid van het christendom

Het is denkbaar dat zoiets met de evolutietheorie zal gebeuren. Sterker nog, sinds Darwin zijn theorie publiceerde zijn er al flink wat lagen aan toegevoegd. Maar de kern, de gemeenschappelijke afstamming van leven, is overeind gebleven. Die kern is goed omschreven en door allerlei observaties in heden en verleden bevestigd, zoals de studie van fossielen, DNA en verspreiding van soorten, in tegenstelling tot wat Polderman suggereert.

Maar heeft het gevolgen voor de geloofwaardigheid van het christendom als we erkennen dat evolutie de beste verklaring geeft voor het leven op aarde? Niet echt, er zijn in deze tijd bijvoorbeeld vele christen-wetenschappers die de verklaringen van geologie, biologie en natuurkunde onderschrijven zonder gevolgen voor hun godsgeloof.

Geen reden om bang te zijn

Christelijke studenten doen er goed aan om uitdagende stellingen goed te onderzoeken. Maar het helpt niet om daarbij te vervallen in wensdenken, bijvoorbeeld dat er geen onomstotelijk bewezen feiten zouden zijn die pleiten voor evolutie. Mijn ervaring is dat het prima mogelijk is om geloof en wetenschap samen te brengen. Er is inderdaad geen reden om bang te zijn voor de wetenschap, die uiteindelijk de schepping bestudeert en ons een prachtig zicht op die schepping biedt.